Lontar Calon Arang

2. 1 b (//o// ¹ Om awighnam astu nama sidam //o//) ¹

(H)ana ta wuwusira sang mahatuwa, umujarakěn ri katatwanira sira Sri Mpu Baradah², ri sěděngira hana ng sramanira, i ngkana ng Lěmah Tulis. Tan popama ri kasaktinira, mankanguni de nira angrasani darma. Tělas sirêng pangrasa, wěruh pasuk wětu ning buwanâtah³. Antyanta de nira umulahakěn kusutapanira. Ya ta maputri pwa sira sasiki, mangaran Sang edawati, ³ kanya sěděng papangkas, antyanta ⁵ri hayunira, lwir tâpsaru angindarat⁵ . Ryuwus mahangkanâgěring pwa sira, swaminira Sri Mpu Baradah, renanira Sang 6 sira. Alara tangisira mangaran edawati, akusa ta ya ring sawa nikang renanya, sambat-sambatnya amělas arsa, “Wuduh indung(ng)hulun kita, sapa pwa ya asihênghulun kasyasih.”

2a. Ya ta ¹ kinwan ya¹ mbatěn² marěng sěma, ikang laywan, basminěn pwa heng sěma. Huwus pwa sida měntas ta ya. Tan lingěn⁴ pwa yěka⁵. Ya ta Sang Mpu Baradah mamet swami muwah. ⁶ Ya tika⁶ manak sira sasiki laiki-laki. Huwus pawa mangkin atuwa saka wayahnya, ⁷ wayah apapalaywan⁷ , těkani bisa ta yâběběd. Ya ta Sri Mpu Baradah umarêng patapanira, ri unggwanirâpěningan (ha)na ngkana, mangaran ring Wisyamuka. I ngkana pwa sira umulahakěn yajña, sinewa dening sisyanira ⁸ makweh. Hana ngkana umajar-ajar tikeng tutur yukti rāyu⁸ . ⁹ Hen<ě>ngakna ndah⁹ sakarěng, Sang Wedawati huwaca. Yatěkaingalpan^{1 0} wuwus dening ¹¹ kawalwan ika ¹¹ , ¹² tandwâgěng wuyungira ¹² Sang edawati manangis pwa ya, tan kěnêng ¹³ pahyas mwang boga ¹³ . Ya ta umara ¹⁴ pwa ya marěng tunwan ing rěna nika^{1 4} , ana ng ¹⁵ sěma ngkana¹⁵ . Le-

2b. pas ¹ ta lampahira ¹ , wus těka ² ri hěb ning² wandira magěng. Amanggih ta³ sira kunapa, sawa ning matya sinanggwânluh, papat ⁴ kweh ing kunapa^{4 ­}_. Hana ta ya ⁵ wekânyajěngeng ^{5 6} manusu pwa ya ring sawanyêndungnya ⁶ pinarěbutan pwa⁷ de nikang sěmut gatěl. Antyantawelas sira Sang Wedawati tumwanêriya. Lumakwa⁸ sirâlon kesah sakêrika, annuli marêng tunwani renanira⁸. Alungguh ¹⁰ ta yêng^{1 0} hěb ning kěpuh, ¹¹ manangis alingan tambing ing kěpuh¹¹ ,^{1 2}asambatsambatibunira, ¹² “Ibu dudut mami sigra-sigra.” Mangkana ling Sang Wedawati ¹³amelas arsa ^{13. 1 4}Tan lingěn ta Dyah Wedawati ¹⁴. Wacana pwa ya Sri Mpu Baradah umantuk ¹⁵pwa ya¹⁵ sira sakêng mayajñabyasa, sakěng Wisyamuka. Alinggih pwa ¹⁶ sirêngyasapasewan ¹⁶. Marěk ¹⁷ta yestrinira, ¹⁸haturnyângling ri wihangnya Wedawati ¹⁸ ,amupu sěkar lawan arinyěka¹⁹. Ya tika rině.

3ab. (butnya ¹ ikang sěkar, parěng ya pada ² ngangis, ³ anuli pwa ³ ya lunga. Rinuluh eng kadang-kadang tan katemu pwaya. Umujar ⁴ ta Sang Muniwara, “Nghulun mangky angulatanêriya”. Lěs wiyang ta Sang Munîndra, tumut angulatana ry anaknira⁵, ⁶ těka pwa ⁶ ya ri těgal-těgal. Hana ta raryangwan tinēmunira, matakwan ta Sang Mahamuni. Li(ng)nira alus, “Ih raryangwan,wruh ta kita ⁷ putri ingaran Wedawati⁷, hana rika yan panēmwanta mwang paranika”? Mwajar ta raryangwan, matur I Sang Jatiwara, “Hanêstri hajě(ng) antyanta rupanira, ⁸manangis pwa ya⁸ masambat ibunika, yeka makudung-kudung anngidul angulwan, lakunira⁹”. Mwenggal ta lampah Sang Mrědu, umanty atmajanira. Sigra datang pwa sira ri tunwani patninira, tiněmunira tampaknirâkusânangis, ulat lwar kidul kulwan, wetan Sang Munîndra. Katwan ta sang putri manangis alunggwing ¹⁰, malingan tambing ing kěpuh. ¹¹ Mwajar ta Sang Rěsi, ¹¹ “Uduh anakinghulun, antyanta kakartalantânaku, denta parêng Sěmasana ngke, umara ri tunwaneng renanta. Uwus ibu haywa mangkana, apan kramanya ¹² ring mahurip, pati wěkasan ika ¹³. Lah ta ibu mulih, haywa sora masku”. Umujar ta Sang Putri, “Nghulun tumuta pějah ¹⁴ juga ring renamami, malara těměn ajñana inghulun, tan sah mami dumulurêng ibungku ¹⁵”. Angling ta Sang Munîndra, ¹⁶”Ibu masku hiděpěn nghulun¹⁶ mangke kewala”. ¹⁷ Anuli ta¹⁷ ya lumampah Sang Putri kenamulih. ¹⁸Kasurupan ta^{18 19} Sang Hyang Prabangkara¹⁹, ²⁰ těkêng Lěmah Tulis²⁰, pituturan ta ya saratri Sang Wedawati de Sang Munîndra, ²¹ laku maring kayogryan²¹ . Mamintuhu ta Sang Wedawati ring ling Sang Mahamuni. Ry uwus pwa mangkana a-)

4a. wěkasan datang pwa Sang Mārěsi muwah mayajña byasa marêng Wisyamuka. Irika ta Sang Munîndra ingayap de sisyanira kabeh¹ , ingatur-aturan pwa sira ngkana. Mawarah-warah Sang Munîswara ring ²niti yogya², umareng sisyanirâtah³, tingkang darma mwang putusing angaji⁴. ⁵ Tan lingěn⁵ ta Sang Munîndra. ⁶Wacana pwa⁶ Sang Wedawati, ⁷ingalpa dya Sang Bibi kawalwan muwah⁷. Manangis pwa ya Sang Putri, kepwan ring polahira, mageng sungsutira. Ya ta sira marêng tunwan ing renanira muwah. Tan lingěn lakunyêng awan, sigra prapta ta⁸ yakusêng tunwan manangis. Lingnya masambat, “Indungnghulun, tinghali kasyasih mami denta, anghing paminta nghuluně ri kita, dudut mami sigra-sigra. Tan sah⁹ mami dumulurěng kita ibu”. ^{1 0}Mangkana sambatnyângěnakěn waspa karuna Sang Wedawati¹⁰. ¹¹ Haywa sama sira¹¹ . Lingěn ta Sang Rěsi. Datang ¹² pwa sira sakêng mayajña hayu,

4b. alinggih ta sirêng palangka¹ sewanya. Sinyangnira tanayanira, ²”Om putrid kitatmaja² nghulun, para ngke kita masku Wedawati, karwârintâpasewan”. Nda tan hana sahur³. Dadi ⁴umarěk tikang⁴ Bibi kawalwan ika makata. Lingnya, “Pukulun Sang Jatiwara, ranak Sri Munîndra wihang ⁵ta ya⁵ manih, marěbut pwa ya těka arinyêka. Nghulun manayuti tan pwalih, kagyat ⁶yan lunga⁶, rinuruh eng kadang-kadangnya ⁷tan temu ya⁷”. Umajar ta Sang Mārěsi, ⁸”Uduh kalud ika parěng tunwan ing renanya ngka”.⁸ Něr tumědun pwa Sang Munîndra sakêng salě⁹. Umulatana ry anaknira, datangêng panglahan prayanira. Mwenggal (¹ )aku Sang Jatiwara, sadatangirêng ¹⁰ sěma ngka^{1 0} Sang Mahamuni, kolaran a(na)yanira¹¹ Nahan ling Sang Rěsi, “Uduh ^{1 2}tanayanku kita^{1 2}, edawati ¹³ mas mirah nghulun¹³, lah ta ibu umantukêng asrama. Nghulun iringakěn kita. ^{1 4}Tan Iyan pinaka^{1 4}.

^­5a. ¹ jiwatma tělěng ing twas,^{1 2} kambang ing angga nghulun kita”.² Tan sahur pwa Sang Wedawati. ³Wacana Sang Rěsy aminta kasih³ . Kepwan ⁴ta deha⁴ Sang Mahasanta tumwan ri polaha nikang atmajanira. Alinggih ta sang Mrědu ri hěb ning kěpuh. Nër⁵ warah-warah⁶ ta sira niti yogya eng Sang Putri. Maswe de nira makata Sang Prawara ⁷ring atmajanira⁷. Ri wěkasan mojar ta⁸ Sang Wedawati, ”⁹ Atur ing lěbu talampakanira⁹, tanayan Sang Jatiwara, ¹⁰ alěměh umantuk eng Lěmah Tulis¹⁰, ¹¹ paratra yêngka juga karsa tanaya sang Rěsi¹¹ , tumuturêng^{1 2} ibuninghulun. ¹³Mamy asilunglungeng hěb ning¹³ kěpuh, sapějah-pějahamami. Nghulun mati yêngke juga”. Umwajar pwa Sri Baradah, ^{1 4}eng wěka sisya^{1 4}. Tan dwa makon umusungêng patanya wesma ¹⁵, makapangěba nirêng Sěmasana ngka. Dadya mangkana praya Sang Měrdu,

5b. gawyaněn asrama ikang Sěma tunwan. Mangrata-rata pwa lěmah¹ , bumi sudaněn, maděgakěn patani, patamwan, pakulěm-kulěman, ²makadi bukur², ³dwara tinunda-tundanireng si(si)³. Plaga⁴ suru-suru jinajar ⁵sapanta panta⁵, pěte-pětetan. (H)anasoka, andul⁶, surabi, tañjung, ⁷kamuning, campaka gondok, warsiki⁷, asana⁸, jěring, ⁹lyan bujaga puspa sinwan⁹. Tan lingěn ikang sarwa sěkar, cabol atuwa^{1 0}, gambir, ¹¹ malati puspa¹¹ , caparnuja^{1 2}, ¹³ kuranta, tari naka¹³, ^{1 4}cina,tělěng^{1 4}, ¹⁵wunga wari dadu pětak jingga bang¹⁵, wunga tali, padma¹⁶, ¹⁷lungid sabrang¹⁷, ¹⁸ Tan kantun ikang bayěm raja, suluh, kanduyuhan gimbalnajaknira, mwang taluki hemakani, saruni pětak jěne, mayana rengreng, nila. Hana jënar, lungid sabrang, andong cinara-cara, mwang tahěn kañcana, puring, tuñjung, ara padu nika¹⁸. Gěněp ikang sarwa sěkar mwang sarwa sari, pandan janma sampun apagěh, tingkah ing asrama antyanta la-.

6a. ngěn ika, konang-unang¹ , ²lwir wisnwa bawanângindarat². Inak tâmbêk Sang Wedawati, ry uwus nika dady asrama, ikang sěma tunwan ing renanya. Apagěn pwa linggihira Sri Munîndra, anêng patapanira ngkana, ³sinewa dening sisya nom atua rahinêng kulêm³. Tan lingên ta sira Sang Mahasanta. ⁴Wacana pwa Sang Natêng Daha⁴, inak de nira amraboni, manyakrawati⁵, ⁶landuh těduh ikang rat ri pamawanira⁶, Maharaja Erlanggyâbisekanira, ⁷antyantâhayu dahat⁷, ⁸tilingěng karěsyan⁸. ⁹Tan sama nikang Nusantarântah samêdëp ing sira⁹. (H)ana pwa ya randa lingěn, umunggw I ngkana ng Girah, Calwan Arang ^{1 0}pangaran ika^{1 0}. ¹¹ Mânak ta ya stri¹¹ sasiki, mangaran Ratna Manggali, lwistu hayu rupanira, ^{1 2}byakta ratna ning puri^{1 2}. Masowe pwa tan (h)ana wwang lumamarê ri ya, ¹³ mwang wwang eng Gira(h) ngka¹³, ^{1 4}makanguni sakeng nagara Daha^{1 4}.

6b. ¹Tan lingěn¹ desêng paminggir, sama² tan (h)ana lumamara, wani irikang anak Sang Randa, mangaran Manggali eng Girah, apan karěngě dening rat yan adyan ing Girah laku gělěh. Madoh wwang lumamar eng Sang Manggali. Samangkana umwajar pwa Sang Randa, “Uduh mapêki baya tanayanghulun³, dumeh ya tan (h)ana⁴ lumamar i ya, ahayu pwa rupanya, paradenya tan (h)ana tumakwanê riya. Sěngit juga hrědayamami⁵ denta. Lamakanya⁶ nghulun mangke manggangsala pustaka pinakanghulun. Yan mami huwus gumangsal ikang lipyakara⁷, ng(h)ulun amarěka eng padanira Paduka Sri Bagawati, ng(h)ulun aminta anugraha, ri tumpura nikang wwang sanagara”. Ry uwusira gumangsal ikang sastra, umara ta sirêng sěma ngka⁸, aněda ta sirânugraha Widi, ring Paduka Batari Bagawati, ingiring den i sisyanira kabeh. ⁹Kunang pratekan ing⁹ aran ing,

7a. sisya nia, Si Wěksirsa, Mahisawadana, Si Lendya¹ , Si Lěndě², Si Lěndi³, Si Guyang, Si Larung, Si Gandi⁴. Ika ta kang umiring marêng⁵ Sang Randêng Girah, samângigěl pwa Sěmasa(na) ngka. ⁶Tan dwa⁶ umijil Paduka Bata(ri Durga kalawan wadwanira ka)tah⁷, sami milwa umigěl. Mangastuti ta mangaran Calwan Arang ring Paduka Batari ring Paduka Batari Bagawati. ⁸ Umujar pwa Batari,⁸ “Uduh tanayanku⁹ kita, Calwan Arang. Apa sadyanta marěkêng nghulun, ma(tangnya kita dumular ing para) sisyanta kabeh, ¹ 0pareng samângañjalyênghulun.¹⁰” Umatur pwa Sang Randa mangastuti¹¹ , “^{1 2}Pukulun, atmajanirâhyun ^{1 2}aněda tumpura nikang wwang sanagara. Mangkana gati ning wěkan¹³ nghu(lun”. Mangling pwa) Batari, “^{1 4}Uuh sunumami kita ¹⁴. Lah maweh ingong, anging haywa pati těkêng těngah, haywa pati yâgěng wuyungtânaku”. Amintuhu pwa Sang Randa, ¹⁵amit amuhun¹⁵ ta sireng Batari (Bagawati. Sang Calwan Arang)

7b. saksana sah, lampahira lěpas¹ , ingiring dening sisyanira kabeh. Umigěl ta ya ngkana wawala, ² sěděng madya² ratri, muni tang kamanak, kangsi, ³pinarěngnya samângigěl³. Ry uwus nikângigěl (mulih ta yêng Girah pa)da wijah-wijah pwa ya těkêng wesmanya. ⁴Tan suwy agěring tika wwang sadesa-desa⁴, ⁵makweh pějahnya animpal-tinimpal⁵. Tan lingěn iking Calwan Aran. ⁶ Wacana pwa Sang prabw ing nagara⁶, tinangkil ta sirêng (manguntur Sri Maharaja Er)langgya. Těhěr⁷ umatur ta sira Rakryan Apatih. Lingira “⁸Pukulun Patik Batara umatureng lěbu talampakanira⁸, ⁹dening wadwa paramêswara akatah pějah⁹, ¹⁰ panas tis gěringnya¹⁰,” sa(dina rong dina paratra). Ikang katinghalan mangganali¹¹ randêng Girah, mangaran Calwan Arang. ¹² Umigěl ta ya ngkanêng wawala^{1 2}, ¹³teka sisyanyâtah¹³. Makweh wwang tumwanê ri ya samangkana”. Mahangkana atu(rira Ken Apatih).

8a. Samyak wwang I ngkana panangkilan samânginggihakěn,, yan tuhu mangkana, kady ature Ken Apatih. Mojar sira¹ sang Prabu ²tan soba², ³těhě(r) runtik sira³, “Ěndi⁴ kawulaingong para brětya”. ⁵Tan asuwya sama datang kawula kapětěngan⁵. “⁶Pamara kita⁶ cidra patyani Calwan Arang, (h)ayway pwa kitâdawak, pakanti kita para brětya ⁷den makweh haywa pepeka⁷” ⁸Kapwamwita kawula bretya⁸, mangastuti ng jěng Sang Prabu, “Atěda patik aji ⁹dewa pangastungkara⁹, cumidra eng randěng Girah”. Lumampah pwa kawula brětya. ¹⁰Tan lingěn lakunyêng awan¹⁰, sigra prapta yêng Girah. Cumunduk tang brêtya ¹¹ngkanang kahananikêng¹¹ Calwan Arang, sěděng sirěp ing wwang ¹²ya cumidra¹². Tan (h)ana swabwan ing wwang matangi. Tan dwa wawang¹³ sang brětya umulěngêng kesa Sang Randa, lumigêng kadganya. Sěděng¹⁴ umayhun ¹⁵pwa ya¹⁵ tuměwěkêng Sang Randa, lumigêng kadganya. Sěděng¹⁴ umahyun ¹⁵pwa ya¹⁵ tuměwěkêng Sang Randa, abwat pwa asta sang brětya gumětar. ¹⁶Tan dwa¹⁶ kagyat matangi Calwan Arang mijil

8b. bahni sakêng ¹aksy, anggrana, tutuk(k)apě, umurub muntab mabar-abar² guměsěngêng sang brětya. Paratra ikang brětya kalih siki. Waneh ika mandoh, magělis laywan ikang brětya. Tan lingěn lakunyêng awan, sigra prapta pwa yê kadatwan. Umatur pwa sang brětya sesanikang paratra, “Pukulun tan paguna bretya ³paduka paramêswara³. ⁴Pějah pwa ya kalih siki⁴ dening drěstinira randeng Girah. Mijil tang ⁵apwi skaa⁵ ring garba muntab, geměsěngěng bretya Paduka Batara. ⁶Ya tika huměněng kamitěnggěngěn Sang Naradipa⁶, ⁷dening hatur ing wadwa⁷, ⁸Něhěr mojar Sang Narêndra⁸, “E Mahapatih, kepwan ⁹manahmami dene aturi ng kapětěngan⁹. ¹⁰Apa denta rumasa eng mantriningong kabeh¹⁰”. Lěs umantuk Sang Prabu sakêng panangkilan, ¹¹emběh duka Sang Bupati dene pějah ing kapětěnganira kalih¹¹. Tan kawacana Sang Naranata. Lingěn Sang randěng Girah. ¹²Magang awuwuh wu-

9a. yungira¹², dera kaparêng brětya, tur ta wadwa Sang Bupati¹. Mwajar ta Calwan Arang maseng ing sisyanyatah², majak parêng sěma ngka³, lagi pwa ya manggangsal ikang lipyakara⁴. Ry uwus gumangsal ikang lěpihan, ⁵saksana wihang ta ya, ingiring pwa ya⁵ dening sisyannya kabeh. Datang ta yêng tambing ing sema, unggwan ri hěb ning kěpuh, winilět ing karamyan. ⁶Rwan ika marěněb⁶ rumambya těkêng kasyapa⁷. Iswar nika ⁸daran ya⁸ maradin, ⁹llwir kasapwan rahinêng kulěm⁹. Irika ta Randêng GIrah malinggih, pinarěk de sisyanira kabeh. Mwajar pwa ¹⁰ Si Lěndya¹⁰ umaturêng Sang Randa, “Punapa pwangkulun reha kadi mangke, ri duka sang amawa rat? Lehang umungsi ya ulah rahayu, sumambaheng jěng¹¹ Sang Mahamuni tumduhakna swarganing paratra”. Dadya mwajar pwa Si Larung, “Apa kasangsayan ¹²ikang rasa nghulun¹² ri duka Sang Prabu? Balik ta binangět kang u-

9b. lah den těka eng těngah”. Samy aninggihakěn ta sira kabeh, ri sojarira Larung, tumurut Ni Calwan Arang¹. Něhěr mwajar ta sira, “Ya dahat dantêku ² Larung. Lah unyakěn kamanak kangsintêka³. Lah rwang pada umigěl, ⁴sasiki-siki sowang⁴, dak tinghalanyě ulahta sasiki-siki, měne yan těkêng karya, lah parěng kita umigěl”. Saksana umigěl pwa si Guyang, pangigělnya duměpa-děpa angěpyak. Sinungsangnya ⁵hos nika⁵, karwa siñjang⁶. ⁷Pandělěngnya mulirak-mulirak⁷, ⁸mwa(ng) nolih ya kanan keri⁸. Umigěl pwa si Larung, tandangnya kadi sang mong umahyun duměmaka, caksunyâsěmwa mirah, mawuda-wuda ya. Murya rambutnyângarsa⁹. Umigěl ta Si Gandi, lumumpat-lumumpat¹⁰ pwa denyângigěl, umurya kesanyângiringan, ¹¹nayana nikâsěmu angganitri¹¹. Mangigěl ta ¹² Si Lěndi¹², pangigělnyangijig-ijig¹³ karwa sinjañg¹⁴. Aksyanya du-

10a. milah, kadya bahni meh murub, ¹umarěka kesarjanya¹. Mangigěl pwa² si Wěksirsa, mangunduk-unduk denyângigěl³, lewih tolih netranya dumělěng ⁴tan angědep⁴, umuryângiringan ⁵pwa rwamanya⁵, mawuda-wuda ya. Si ⁶Mahisawadanângigěl masuku tunggal. ⁷ Uwusnya masuku tunggal⁷, ya ta manungsang meled-meled lidahnya, tanganya kady ahyun manggrěmusa. Suka ta manahira Calwan Arang⁸. Ry uwusira samângigěl, adum pwa⁹ sira bobohan, ¹⁰amañca desa de niradum¹⁰. Si Lěndě kidul, Si Larung hělor, Si Guyang wetan, Si Gandi kulwan, Calwan Arang eng těngah, mwang¹¹ Si Wěksirsakalawan¹² Mahisawadana. Ry uwus nikâdum amañca desa, umarêng těngah ing Sěmasana ngka Calwan Arang. Umanggih pwa ya sawa ning kadadak, eng tumpě(k) kaliwon. Ya tikâděgakěn¹³ ya, ingi-

10b. kětnyêng kěpuh. Ya têka huripakěna, binaywan-baywan¹. Si Wěksirsa manglekakěn drěsti mwang Mahisawadana², maluyâhurip těkang laywan³. Dwadi mojar těkang sawa. Lingnya⁴, “⁵Sapa sira ta pukulun⁵ umuripakěn i nghulun, ⁶antyanta hutang i nghulun⁶, ⁷tan wruh panahuran I nghulun⁷. Mamy angawula eng sira, cinuculan pukulun sakêng wit ning kěpuh. Nghulun mangabakti mangarcamana, ⁸mandilatana lobu kang hanêng talampakan pada⁸”. ⁹Tan dwa⁹ mojar Si Wěksirsa, “De mu sangguh ko maweta mahurip, mangko ko dak prangeng badama gulumu”. Saksana pinrang gulune yang badama, měsat mastaka¹⁰ nikang byasu inuripkěnya¹¹ mumbul tang rahnya mulakan¹². Ya têka kajamasakna¹³ kang rudira dya Sang Calwan Arang, magimbal pwa kesanira dening marus¹⁴, ususnya makasawitira¹⁵, mwang ki-

11a. nakalungakěnya¹. Lagawanya² ingolah kinabasang kabeh, makacaru eng butâtah³, ⁴sahana nikanang sěma ngkana⁴, makanguni Paduka Batari Bagawati, adinika inaturanya⁵. Saksana⁶ mijil ta sira pada⁷ Batari, sakêng kahyanganira. Něhěr mojar ta sirêng Calwan Arang, “Uduh ⁸atmajamami kita⁸ Calwan Arang, apa kalinganta mangaturi ⁹tadah tuměkênghulun⁹, bakti mangarcamana¹⁰? Atarima nghulun ri pangastutinta”. Umatur tang Randêng Girah, “Pwangkulun sang amawa rat dukêng ¹¹tanayan Paduka Batari¹¹. ¹² Kahyun ing Patik Batari¹², ¹³aněda asuka pada Batari¹³, ri tempura nikang wwang sanagara, de pun têka eng ¹⁴madya ngkana¹⁴”. Angling pwa Batari, “Lah, suka ingong Clawan Arang, anghing ta¹⁵ kita haywa ¹⁶tan prayatnêng lampah¹⁶, ¹⁷haywa peka-peka¹⁷”. Těhěr amwit pwa Randêng Girah ma-

11b. ngastuti¹ ng Batari. Sigra lěpas ta² lampahira, samângigěl ta sira catus pata. Magring bangět ikang sanagara, gringnya sawěngi rwang³ wěngi ⁴tan lyan⁴ panas tis lara nika. ⁵Paratra ikang wwang, animpal-tinimpal,^{6 7}kang wwang animpal rwang nikê ñjing,^{7 8}měne sore ya katimpal.^{8 9} Kunapânang sěma tumindih atumpuk⁹. ¹⁰ Tan ana sěla nikang setra watas urung-urung,^{10 11}dening kweh nikang sawa.^{11 12}Lyan eng těgal mwa(h) ring lěbuh, ¹²waneh lukrah eng wesma nika.^{13 14}Sonângahung mamangan¹⁴ kunapa. Gagaknya mung asělěngěran,^{15 16}pada pwa ya ^{16 17}manucuk-nucu(k) wangkya. ¹⁷Laler měngěng eng grěhângrěng. ¹⁸Makweh ikang grěha, ¹⁸pomahan suwung. Wane(h) ¹⁹wangnya lungha marêng doh, mamet desa ²⁰unggon ika tan kěnêng marana^{20 21}Prayanya mungsi yâhurip, ²¹ikang mahwa gring pinikulnya, ²²wanyân ²³ângemban anak mwang tinuntun ika, mapundut-pundut pwa ya, mulata ng butânguhuh,^{24 25} ya těkânguhuhan. ²⁵Lingnya, “Haywa

12a. kita lunga, desantu huwus krěta,maryâgring kamaranan, wangsul pwa¹ kita para ngke, mahurip tê kita”. Ry uwus ning ²buta maling mangka,² makweh paratra eng³ awan. Ikang wwang miyang apundut-pundut. Ikang butânêng pomahan suwung, pada wijah-wijah ⁴pwa ya,⁴ mapiñcul-piñcul ya, masiwo-siwo kunang⁵. Lyan ing lěbuh mwang ring marga gung. Si Mahisawadana umañjing ing wesma, mahawan pwa ⁶yêng sěla ning kikis.⁶ Magring ta ikang⁷ wwang sagr<ě>ha.⁸ Si Wěksirsa mañjing eng paturwan ing wwang, mahawan ing wire-wire, angungkab-ungkabêng pangrět, aminta carwa gětih měntah daging měntah. “Ika kaptin ing hulun haywa ta masowe”. Lingnya. Tan katakna ikang ⁹wwang pějah⁹ lyan mangring, mwang tingkah ing buta manambět¹⁰. ¹¹Wacana Sang Prabu ring nagara, ¹¹tinangkil ta sira woyěng manguntur, ¹²tan soba tingkeng panagkilan, ¹²dening ¹³tan pranasuka sira Sang Naradipa,¹³ kepwan polahira, de ni-

12b. kang wwang sanagara makweh paratra, ¹lyan těkêng magring makatah.^{2 3}Kadi tan pateja ikang nagara.^{3 4}Tan dwa⁴ mojar pwa Sang Prabu ⁵ring Apatih mwang ring para Mantri adi,⁵ motus mundangêng Sang Dwija, Sang Rěsi, ⁶Sang Buhjangga,^{6 7}mwang para Guruloka.⁷ Kin wanira sama umulah tinghal, mwang mahoma, de nikang wwang ⁸sanagara kamaranam.⁸ Mahoma ta sira para Gurulokâtah, ⁹mwang Sang Dwija, mangaradanêng¹⁰ Sang Hyang Agni. Awyatara¹¹ sědang ¹²madya ratri, ¹²umijil pwa Sang Hyang Caturbuja, saka ring Sang Hyang Agni. Těhěr mwajar ta sira, “Om-om, hana ta sira, mangaran Sri Munîndra¹³ Baradah, umunggweng asrama ngke, ¹⁴anank Sěmasanêng Lěmah Tulis, sida yogîswara. Yeka rumuwatêng nagaranta, umilangakěn kalěngkan ing buwana, ¹⁵kawasa landuh ikang rat de nika”.¹⁵ Ry uwusira saha¹⁶ wacana, moksa namu-namu mur¹⁷ sira. Enak samat¹⁸ ruměngě atah¹⁹ Sang Maharěsi, ²⁰ sa-

13a. kweh ikang mahoma, ri wacana¹ Sang Caturbuja. ²Dadi ng rahine² ěñjing, sama umatur ta yêng³ Sang Prabu, ri sojar Sang Caturbuja, ⁴sěděng hana⁴ tinangkil ta ⁵Sang Naradipa⁵ rikanang, ⁶yawi manguntur.⁶ Umwajar ta Sang Mahadwija, “Pwangkulun Sang Prabu sira, ⁷anêki Caturbuja, umijil saka rikang⁸ sang Hyang Agni, něh<ě>r⁹ mawacana, yang Sang Munîndra¹⁰ Baradah rumuwatêng nagarêng aji. Sang asramêng Sěmasana ng Lěmah Tulis, sira umilangakěn kalěngkan ing rat. Mahangkana ling sang Caturbuja”. Amintuhu ta Sang Sri Narapati, ry aturira Sri Gurulokâtah.¹¹ Mwandika ta Sang Prabu, motus umarěkêng Sang Munîswara, ana ng Sěmasana ngka “E Kanuruhan mahas¹² pwa kiteng asrama, eng Sěmasana ng Wihcitra, ¹³umundangeng Sang Jatiwara, ¹⁴Sri Yogîswara sira Mpu Baradah,¹⁴ dakwan rumuwatêng nagara mami kamranan,

13b. Haywa ta kita tan menggal”. Saksanâ¹ mwita Sang Kanuruhan, sumambahêng jěng² Sri Naranata. Mahawan ta³ sira syandana, mwang aswa,⁴ magělis lampah nikêng Kanuruhan. Kawěngiyan pwa⁵ sira nghawan, lakwa juga sira majang lek. Kajiněman ta ya hema,⁶ amrěgil ta sireng hawan. Ěñjing laku Sang Kanuruhan, sigra datang pwa sirêng asrama. Tumurun ta Ken Kanuruhan saka ring sakata. Umañjing pwa sirêng gopura ning asrama, panggih Sang Muniîndra eng⁷ patapanira, ⁸sarama sira napêng sang titi, ^{8 9}tuhu budiman sira^{9 10}”Lah bahagya kita laki-laki, ¹⁰ katanwruhan pinaknghulun tuměkê­¹¹ kita. ¹²Kunang donta tang asrama, ¹² matangnyan jumujug ¹³kitênghulun praptêng ěñjang,^{13 14}anghing nghulun^{14 15}wruh huwus ri prayantêka”. ¹⁵Mwajar ta sahur ta nikêng Kanuruhan umatur eng¹⁶ Sri Munîswara, “Pwangku-¹⁷

14a. lun sakêng nagarêng Kairi, ¹Pun Kanuruhan,¹ inwan² umarěkêng lěbu talampakanira, Sang Mahasanta. Om³ mundangěng Sang Munîswara, inutus de sang amawa rat. Kunang praya Sang Mrědu, ⁴yan parêng nagara. ⁵Sira sang amawa rat⁵ aminta kasihaneng Sang Mahamuni, aněda uripa nikang wwang sanagara,⁶ eng Sang Mrědu.⁷ Sang Yogîswara ta rumuwatêng nagara, de ning magring kamaranan makweh paratra. ⁹Nahan doning nagara kamaranan.⁹ Wantěn ¹⁰ta randêng Girah,¹⁰ mangaran Calwan Arang, yêka pinalěh, manak ta ya istri mangaran Manggali, yêka nimita ning duka, mangaran Calwan Arang, i rehanika tan ana wwang¹¹ lumamarêng anak nika^{12 13}mangaran Manggali.¹³ Magang ¹⁴wuyun(g) ika Sang Calwan Arang. ¹⁴” ¹⁵Tan dwa mangling Sang Jatiwara,^{15 16}”Kalinganika mangka lwirnya.¹⁶ Nghulun tan wihang mami samangke.¹⁷Ana ta¹⁷ yen i sisyamami,¹⁸ sasiki, den mil wing kita Kanuruhan ya

14b. ¹reng nagara.^{1 2}Apuspata ta Mpu Kebo Bahula. ^{2 3}Ika takwan³ lumamarêng Sang Manggali. Umatura kita⁴ Kanuruhan, eng sang amawa rat, yan Mpu Bahula lumamarêng Manggali. Sapamalaku nika⁵ tukwan těkani de Sri Naradipa.⁶ Mahangkana pawěkas ing nghulun ⁷tuměkě kita kadi. ⁷ Nghulun pwa hělěm tumuturêng Mpu Bahula, yan ya huwus (s)aharsêng Ratna Manggali ⁸pakurěnyêng jiněm”.⁸ Mamisingggih pwa Sang Kanuruhan. Mwajar muwah pwa Sang Munîswara, ⁹ingkanang pěpěděkira,⁹ makwan mangrati ng anêng pala¹⁰ boga, unggwanira¹¹ umiweh anêng Kanuruhan.¹² Tan maswe datang ta ikang pupundutan, ¹³sopacara ta sri tininghalan,¹³ tok, sěkul, ulam, tampwa, běrěm, kilang, lyan tekanang srěběd budur. ¹⁴Saksana bojana¹⁴ sira ng Kanuruhan sarwang nikâtah. ¹⁵Ramya samânginum cakilang, ¹⁶pada wijah-wijah manah nika.^{16 17}Anângidung acarita¹⁷

15a. atandak-tandak (k)unang.^{1 2}Apa ta karana nika mangkana,^{2 3}i reh ni kantun kinon de Sang Naranata, tur amangguhakěn pala boga. Tan saksat uwus krěta mahurip ya tikang sanagara, iděp ika.³ Akulěm ta sira, ng asrama sawěngi. Ěñjang pwa Sang Kanuruhan amit eng Sang Jatiwara, ⁴mangañjali ta sira,⁴ kahatur⁵ pwa sira Mpu Bahula, sigra datang pwa sirêng kadatwan. Kapanggih ta patih woya tumangil,⁹ anuli ta sira marêng panangkilan Ken Kanuruhan mwang siro¹⁰ Mpu Bahula. Sumamabah pwa Ken kanuruhan mwang siro¹⁰ Mpu Bahula. Sumambah pwa Ken kanuruhan ri jěng Sang Sri Munîswara, de Patik Aji. Punika sisya kewala¹³ mangaran siro¹⁴ Mpu Bahula, marěk eng Paduka ¹⁵ Narêndra,¹⁵ kinwan¹⁶ lumamarêng pun Mang-

15b. gali. ¹Mahangkana pawěkasira Sang Jiwatmêng Buh Citra,¹ manawi pinalampah ²rěkya dening² tukwanya, sapamalampah ing Sang³ Calon Arang³ tiněkan ugi rěke de Paduka Batara, ⁴yan uwus saharsa siro Mpu Bahula kalwan Ratna Manggali hělěm. Samangkana ta rěke Sang Munîswara lumawadeng Mpu Bahula.⁴” Těhěr⁵ mwjar ta sang Nata, “Mamintuhu nghulun, ryaturta Kanuruhan, lah kwan atěrěn denta siro⁶ Mpur Bahula, umarêng Girah, ⁷iniring dening rwang nikeng Kanuruhan.⁷ Tan wacana pwa sirêng awan, sigra datang ta sirêng Girah, těhěr⁸ cumunduk ta sirêng karangira Calwan Arang. Alinggih ta siro Mpu Bahula rikanang palangka titi⁹ ngka. Kañcit umě-

16a. dal pwa Calwan Arang. Tan dwa sarama sira napeng ¹Sang Titi.¹ Lingira,² “0m-om bahagya kita laki, Sang pinakatiti nghulun, sakêng ěndi pinakanghulun? muwah umahyunêng ěndi sanghulun? Lěwih rupa warnanta kaya tan tus ing wwang ahala, katandruhan nghulun sumapêng Sang Tamuy”.³ Tumurun ta siro Mpu Bahula sakeng sale,mwang lungsur basahan.Těhěr sahurirâlus, ⁴”Tuhu-tuhu sira wicaksanêng sastrâgama,⁴ lwir mijil ing madu juruh sakêng tutuk pukulan ri tan salah pasaramêng⁵ sanghulun mambagyaknênghulun. Lah asuruda pinakanghulun, ri pambagenirênghulun. Ndon ing⁶ nghulun yan daang,⁷ amalampah kusudenana nghulun, ri ⁸pinakarasanghulun yasa dihin,⁹ samâlinggih ta siro Mpu Bahula, kalawan ¹⁰Sang Calwan Arang.¹⁰ Mwajar

16b. ta sira Mpu Bahula, “Nghulun mahyun aněda sukanira ¹sang magraha,¹ aminta kasihana nghulun, ²karsa ninghulun² lumamarêng ³wěka sira ra sanghulun,^{3 4}mangaran sira Ratna Manggali,^{4 5}sugya tan wruha pinakarasanghulun⁵ ry apanangkan inghulun, buhjangga nghulun sakêng Gangga Citra, anak pwa⁶ sri mahamunîswarêng ⁷Lěmah Tulis,^{7 8}apuspata nghulun siro Mpu Bahula.⁸ Sang Jatiwara makwan lumamarêng wěkanira⁹ Si Ratna Manggali. Tan salah pwangkulun sira umawarangeng Sang Munîndra”. ¹⁰Měněng hěněng sira Randa,^{10 11}dwadi linocitêng twas,¹¹ arsa dahat pwa sira umantuha, marêng siro Mpu Bahula, uniweh awarangeng Sang Yogîswara suka dahat rasa ny atinira Calwan Arang.¹² Těhěr¹³ mawacana ta sira, “Apa pwa tan sukaha mami, yan Mpu Bahula lumamrêng ¹⁴atmajamami, ¹⁴makadi pakwanira Sang Munîn-

17a. dra. Anghing away tan tuhu kitêng Ratna Manggali. Angling pwa Mpu Bahula, “Punapa ta pwangkulun, ri dumeh tan tuhweng pun Manggali. ¹Pun Bahula,¹ Anghing sawalanya jugêka. Makamuni pukulun dening tukwan, sapamalampah ra sanghulun, nghulun tuměkanana”. Mwajar² ta Calwan Arang, “³E kaki³ niskaranan gung ikang tukwan, yan tuhuwa kewala kitênghulun,⁴ sapawehta kami⁵ tumanggap”. Ya tika ⁶piněhakěn niro Mpu,⁶ ikang⁷ sědeh panglarang ⁸pirak panomah patiba sampir, mwang spatika nawaratna dipata. Těhěr katanggapan dera Calwan Arang⁸ atah.^{9 10}Sapawehiro Mpu Bahula.^{10 11}Adawa yan katakna.^{11 12} Tan lingěn ikang rahinêng kulěm, ¹²sidya apanggih ta siro Mpu Bahula, kalawan Ratna Manggali, enak ta paněmwanira asilyasa,^{13 14}atut sadewa-sadewi¹⁴ rahinêng kulěm. ¹⁵Tan lingěn siro Mpu Bahu-¹⁵

17b. la. Wacana ¹Sang Calwan Arang¹ yang mangayunakěn sore, gumangsal ikang lipyakara.² Uwus pwa ya nggangsal ikang patra, ³saksana wiyang ta ya parêng sěma ngka.³ Ri datang nika sakêng Sěmasana ngka, awyatara madya ratri. Mahambana⁴ pwa ya sari-sari. Umwajar ta Mpu Bahula eng⁵ Sang Manggali, “Rari kita antěninghulun, umapa karih sy andikanira bibi, dumeh ya⁶ lunga lumaku ring wěngi juga, sandeya nghulun rari,⁷ kahyuninghulun⁸ tumuta juga mami, matya uripa parěnga hulun eng andikanira bibi, jatyani hulun masku indung. Punapa karya těměn sy andikanira ibu rari,⁹ yan ya sěděng mahangkana, sandeya dahat nghulun”. Těhěr¹⁰ mwajar Manggali eng laki,¹¹ “Kakang inghulun mamy apajarê ri¹² kita, sajatya nghulun ¹³ ayomohtan¹³ wěnang kakangenghulun yan¹⁴ milwa ¹⁵ulah mangkana, apan parêng Sěmasana ngka¹⁵ sy andikanira ibu,

18a. lakw aněluh linakwakěnira,¹ ya marmaning nagara tempura. Ya têka ²wwang nimitanika² kweh paratra, kunapa angěběki těgal mwang sěma,³ gr<ě>ha makweh suwung. Mangkana prayanira ibu”. Mangling pwa siro Mpu Bahula eng ⁴Sang Antěn,⁴ “Mas mirah ⁵ry arya juwita tělěng ing twas,^{5 6}sang pinakaratnan ing nagara.⁶ Mahyun wruha kakanta ⁷pinicayan anon tingkêng lěpihan,⁷ ikang⁸ ginangsal de nira ibu, nghulun mahyun ⁹manggangsala”. Ya tika sěděngira wiang⁹ Calwan Arang ¹⁰parêng sěma ngka,¹⁰ sinungakěnira¹¹ ikang lipyakara¹² eng Sang Kaka de¹³ Sang Manggali. ¹⁴Tan dwa¹⁴ winaca dya Mpu Bahula, Těhěr ¹⁵pinamwitakěnira marêng Sang Antěn, ¹⁵yan mahyun pintokna eng Sang Mahasanta, ¹⁶ya tika sinungkakěnya.^{16 17}Saksana mahas¹⁷ pwa siro Mpu Bahula mareng Buh Citra.¹⁸ Tan warnanan pwa yeng awan, sigra datang ta sirê ng sěma srama¹⁹

18b. ngka. Jumujug ta sirômarek eng Sang Jatiwara, kapangguh alinggih eng bukur ¹sinewa ring sisyâtah¹ Sang Munîndra. Kagyat datang siro² Mpu Bahula mamawa lipyakara,³ manambah ⁴eng jěng⁴ Sang Mrědu, ⁵těhěr mandilati lěbu kang anêng talampakanira Sang Yogîswara,^{5 6}ěnahakěnirêng wunwunan.⁶ Suka ta ⁷manahira Sang Mahawawal ya,⁷ tumwan ri sisyanira datang. Mangling pwa sira, “Om-om teka pwa sirânaku⁸ Mpu Bahula, mamawa pustaka kitênghulun, ⁹sugya ika drěbyanê Calwan Arang”.⁹ Umwatur siro¹⁰ Mpu Bahula, eng Sang Mahasanta, yan tuhu lěpihan ing¹¹ Calwan Arang. Saksana¹² ginangsal pwa nikang patra dya Sang Mahamuni. Ulya nikang sastra ¹³antyantêng ayunya,¹³ panglaku dahat maring kayogyan, ¹⁴umarêng kasidyan,¹⁴ tělas pwa yêng agama, pangisin ikang pustaka, těka pwêka maring dudu linakwakěn ya, ¹⁵ de Sang Calwan

19a. Arang, dadyangiwa marêng gělěh, ¹kalěngkan ing buwana ginělo.¹ Mwajar ta Sang Munîswara ²maring siroMpu Bahula;² “Pamulih ktêng Girah, sigra-sigra,³ wawa pustaka denta, kon simpěnanêng antěntê⁴ Manggali. ⁵Nghulun beñjang ěñjing⁵ tumuturêng kita. Kunang awanan mami, ring desa ⁶gěnahe sing kamaranan nika,⁶ mwang eng sěma batas⁷ těgal, lakwa jugê⁸ kita dihin”. Tan dwâm⁹ witângañjali umusapi jang Sang Munîndra siro¹⁰ Mpu Bahula, mahas¹¹ ta sira. ¹²Tan lingěn pwa yêng awan,^{12 13}sigra datang ta yêng Girah,¹³ makwan sumimpěn ikang patra, eng Sang Manggali. Tan warnaněn tingkêng Mpu Bahula ¹⁴lawan Ratna Manggali,^{14 15}pateh asilih asih rahinêng kulêm,^{15 16}suka dahat manahira Calwan Arang,^{16 17}lěwih sihira wěka mantu. Pinupundutan ta ya esuk soren, tan ilang takonakna.¹⁷ Wacana pwa¹⁸ Sang Munîswareng¹⁹ Lěmah-

19b. Tulis.¹⁹Ěñjing ta sira laku sakêng asrama, inuring pwa sira dening sisyanira katrini. Uměnggal ta lampah Sang Jatiwara Baradah. Tan warnanan pwa¹ sirêng (ě)nu, sigra² datang sirêng desa kang kamaranan, marga samun dukutnya ngremben. Dadi³ amanggih pwa sira wwang mandadyakěn bahni, mahyun tumunu eng sawa.⁴Ya tika⁴ kolaran ikang sawa dya Sang Yogîswara, kinusa dening swaminya manangis. Ikang kunapa, rinungan⁵ pwa ya tayan, ⁶sweta warna.⁶ Mangling ta⁷ Sang Jatiwara, “Uduh kami wělasěn nghulun tumwan I ra kita, manangis makusêng laywanê ⁸ng lakintêka,^{8 9}lah ungkabi denta,^{9 10}ikang laywanê lakinta,¹⁰ nghulun tinghalanyê ¹¹wangke i nika”.¹¹ Ingungkaban pwa ikang laywan, dady ana kětěg-kětěg nika. Kongkab ping rwa, ana amběka nika. Awyatara rwang sěpah, dady alungguh ikang uwus paratra ing¹² Sang

20a. Mahasanta.^{12 1}Těhěr mangling pwa sang uwus paratra,¹ maturêng Sang Jatiwara, “Pukulan antyanta gunge utang inghulun eng pada Sang Jiwatma. Tan bisa nghulun amanahuri utang nghulun eng talampakanira Sang Mahamuni”. Mwajar ta ²Sang Sri Yogîswara Baradah,² “E, niskarana ika wuwustêkâywa mangka. Lah pakari kitâpa ³muliheng wesmanta.³ Nghulun lumaris”.^{4 5}Mahas pwa sira⁵ Sang Jiwatma. Ya tika⁶ manggih ta sira kunapa, tigang siki majajr. Ikang rwa lagi wutuh, ikang sasiki uwus rusak. Siniratan pwa ya ⁷tirta gangga měrta.^{7 8}Ikang lagi wutuh,⁸ sida mahurip tekang gata.⁹ Sakasana¹⁰ sah ta sira sakerika, umara[ti]¹¹ sirêng gr<ě>ha suwung,¹² natar nika masamun, dukutnya ngrěmběn. Umañjing pwa sirêng wêsma, ¹³aněmwa ta sira¹³ wwang magring. Kalih siki uwus paratra. Kuneng waneh ¹⁴eng tangga-tangga nika¹⁴ sama gring. Ikang sasiki lagy a-

20b. ngintih-intih. ¹Kang tungga(l) lagi¹ kěkětěg ²ni kewala. Sama² siniratan ³tirta pwa ya³ de Sang Munîswara. Sida mahurip ⁴tê kalih,⁴ samângastuti ya mangarcamana,⁵ ri jěng Sang Munîndra. ⁶Těhěr mandilati lěbu kang anêng talampakan ing pada Sang Jatiwara.⁶ Mwajar ta Sang Yogîswara Baradah, makwan eng sisyanira kalih siki mantukeng asrama I reha nikâsěpi, patapanirêng Sěmasana ngka. ⁷Umantuk pwa sisya kalih siki. Amwit (t)a sirêng Sri Munîswara mangañjali. ⁸Uwus lěpas ta lampah ikêng sisya,^{8 9}sigra datang pwa yêng asramêng Sěmasana Buh Citra.^{9 10}Tan lingěn pwêka.¹⁰ Warnanê Sang Yogîswara,¹¹ kesah ta sira ¹²sakêng rika,¹² angidula angulwan laku Sang Jatiwara, mahawan pwa sirêng setra watas ¹³ těgal-těgal,¹³ dukutnya kakajar¹⁴ mwang pakis waduri, kayunya. Srěgala abahung mamangsya kunapa

21a. anang sukět pakis. Wayasanya munyângalik-alik¹ anang tah<ě>n.^{2 3}Datang pwa³ sira ngka Sang Yogîswara⁴ Baradah. ⁵Rěpuměněng⁵ tang swanâbahung, mwang gagak muni, tumwun ring Sang Mahasanta datang. Sakweha nikang kahawan de Sang Jiwatma⁶ prapa yan lagyôtuha kewala, sida mahurip tikang paratrâtah,⁷ satinghalira Sang ^Munîswara ngkana madya ning sěma. Anêki ⁸str manginakěn waspa karuna sasiki,^{8 9}malayw angalor angidul,⁹ tan wruh ri polaha nika, ¹⁰kolaran (ta) nayanya r¹⁰ Sang Yogîswara datang, umara ta¹¹ ya mangastutêng jěng Sang Jatiwara, těhěr¹² aturnyêng Sang Mrědu, “Pwangkulun aněda kasihana nghulun, de lěbu talampakanira Sang Munîswara. Nghulun mahyun tumutureng¹³ swamininghulun. Malara ¹⁴jugâti ning (nghulun) lěbu talampakanira, ¹⁴ sinung widi ta pukulun, depun katemwing

21b. laki ning (nghulun) ¹lěbu talampakanira pukulun”.¹ Mangling pwa Sang Yogîswara, “Tan kawasa yan mangkana. Yan during rusaka sy² laywane lakintêka, bilih kita katěmwa malih ³dening nghulun.³ Rusak pwa ya uwus ikang laywanya,⁴ tan ⁵těmu kita⁵ muwah, kapangguh kita ⁶yan pati.⁶ Nghulun tumuduhakna ng swarganta^{7 8}mwang swarganê lakinta.⁸ Mwah iki paranti sakenghulun, tanggapi away peka.⁹ Muwah warah mami I ri kita kêngětakna denta,¹⁰ kapanggih kitêng lakinta”. ¹¹Sumambah tang I str¹¹ tumanggap ing wacana Sang Mahasanta. Tan lingěn tẽkang stri, prasida ¹²uwus měntas.¹² Lingěn pwa Sang Munîndra.^{13 14}Laris lampahirêng¹⁴ madya ning sěma.¹⁵ Kapanggih ta ya Si Wěksirsa, kalawan Mahisawadana, sisya nikang Calwan Arang. Satinghalnyâna¹⁶ sang Jiwatma datang umarěk ta yeng Sang Mahasanta kalih, mangastuti ri jengira, Si Wěksirsa mwang Mahisawadana, Mwajar ta Sang Sri

22a. ¹Yogîswara Baradah,¹ “E, wong-wong paran kita, těka² sumambahê nghulun těngah ing sěma ngkê,³ kalawan ⁴sakêng ěndi sangkanta mwang sapweki namanta?⁴ Katanwruhan nghulun, jateni mami”. Umwatur pwa ya Si Wěksirsa mwang⁵ Mahisawadana. Lingnya,⁶ “Pukulun sahaturê pun⁷ Wěksirsa, pun⁸ Mahisawadana sumambah eng jang⁹ talampakanira ¹⁰Sang Mahamuni,^{10 11}kasisya lěbu talampakanira pukulun dya Sang Randêng Girah.^{11 12} Lěbu talampakanira aněda sihira Sang Jatiwara,^{12 13}aněda linukat pukulun dening alaku tan sareh”.^{13 14}Tan dwa ngling Sang¹⁴ Yogîswara, ¹⁵”Tan kawasa kita lukatarumuhun,¹⁵ yan tan Calwan Arang lukata dihin. Pamangkat kitêng Calwan Arang, pâjar kita ¹⁶nghulun yan ana ngke,¹⁶ Nghulun mahyun sawacana ¹⁷alawan I warang”.¹⁷ Amwit angañnjali Si ¹⁸Wěksirsânikěl tur.¹⁸ Mwang Mahisawadana těhěr lumampah¹⁹

22b. ¹ta ya kalih.¹ Lingěn² Sang Calwan Arang, sěděng ³ta ya³ mangayap ing kahyangan anang Sěmasana ngka. ⁴ Wahu umantuk paduka Batari Bagawati tinangkil⁵, sakêng sapwacapan kalawan Randeng Girah. Mawěkas pada⁶ Batari nguni ring⁷ Sang Calwan Arang. ⁸”E aywa kita tan prayatna meh sarupanta”. Mangka ling Batari.^{8 9}Ya tika sandeya manahira Calwan Arang,^{9 10}měněng kangmitěnggěngěn tan pw angling,^{10 11}dening umangěn-angěn pawěkasira Batari.¹¹ Saksana datang pwa¹² Si Wěksirsa mwang Mahisawadana adulur.¹³ Umatur ¹⁴ta ya¹⁴ umuhun,^{15 16}ring Sang¹⁶ Calwan Arang aturnyêka yan Sang Yogîswara Baradah datang. Mangling pwa Sang Calwan Arang; “E kalinganika warang Baradah pwa yan¹⁷ adatang ngke.^{18 19}Lah Lamakane¹⁹ nghulun mangke sumapahê ri ya”. Saksana²⁰ lumampah ta Sang Calwan Arang. Rawuh pwa yeng ayunira Sang Mahawawal, sumapeng Sang Jiwatma Sang Randeng Girah. Lingni-

23a. ra, “Pwangkulun bahagya Sang Jatiwara, warangênghulun Sang¹ Yogîswara Baradah, ²pinaka suka mami Sang Witaraga datang.² Mahyun³ ulun pituturana ⁴ng ayu”.⁴ Mangling ta Sang Sri Munîndra, ⁵”#, ni warang rahayu dahat wuwusta karsanta yan mangka.⁵ Lah nghulun mawaraheng niti yogya, away ta ⁶kita měnyâgang wuyungta, Ni Warang.⁶ Nghulun katakna dihin. Dentâmati-mati janma lakugělah, maweh kalěngkan ing buwana,⁷ magawya dukanikang⁸ rat, mwang amati-mati⁹ sarat. Pira-pira denta tadahi malapataka ning rat, ¹⁰mangka weni yan wwang magring,¹⁰ kadalwan denta amawa malapataka, amatyani (w)wang sanagara. Tan kawasa kita yan¹¹ lukata, yan¹² tan mahawan pati kalinganika.¹³ Iwa mangkana yan during wruh pasuk wětu ning lumukat, masa kita lukata”. Mwajar ta Sang¹⁴ Calwan Arang, “Kalinganika gang dahat patakamami eng sarat.

23b. Yan mangkana lukatěn nghulun Sang Jatiwara, sihanta mawarang enghulun”. Mawacana ta sira¹ Sang Munîndra, “Tan bisa nghulun lumukatê kita mangke”. Těhěr² mwajar têki Sang Calwan Arang, kroda ³mabang duka wuyungira,^{3 4}dening dinohan wuwus de Sang Yogîswara.^{4 5}”Yan don inghulun awarangê ri kita. Nghulun mahyun lukata. Lěm<ě>h pwa lumukatênghulun.⁵ Lah misan-misan ⁶mami angěmasanang pataka papa kawignan.^{6 7}Lamakanê dak těluhe⁷ kita Rěsi Baradah”. Těhěr⁸ umigěl ⁹ta sang⁹ Calwan Arang, ¹⁰sumungsung kesa,¹⁰ hakwanya¹¹ mulirak-mulirak,^{12 13}kadi nayana ning sang mong mahyun duměmakêng nara.¹³ Karanya karwa¹⁴ manuding ing Sang Maharěsi.¹⁵ “Pějah ¹⁶kita mangkê (w)wang dening¹⁶ nghulun Yogîswara Baradah, sugya tan wruha kita warang. Iking groda magang dak¹⁷ nghulun těluhe. Deleng¹⁸ denta Mpu Baradah”. Saksana rěmok tikang wrěksa groda

24a. gang,¹ de nikang sangět drěsti nikang Calwan Arang ²těkang wodnya.^{2 3}Tan dwa³ ngling Sang Mahamuni, “Lah, Ni Warang, těkakěn jugêki muwah paněluhtêka den asangět, masa nghulun kagawokana”. Těhěr binangět denira tuměluh. Ua ⁴tika mijil bahni muntab murub angabar-abar,^{4 5}lwir kadi gělap guměsěng ing sarwa taru, saka ring nayana, grana, srote, jihwa, murub muntab ry angga Sang Jatiwara.^{5 6}Tan wigani pwa ya Sang Jiwatma,⁶ ebaj denira ruměgěp urip ⁷ikang sarat.⁷ Mangling pwa Sang Mahawawal,⁸ “Tan pejah nghulun denta těluh, Ni Warang, kakukud uripta den inghulun, moga kita matiyêngkang⁹ pangaděganmw ika”. ¹⁰Ry uwusnya tiniban hastacapala de Sang Munîndra.¹⁰ Ya tika paratra Sang Calwan Arang, rikana ¹¹pangaděganya juga.^{11 12}Dwadi umangěn-angěn siro Mpu Baradah rikang dalěm twas,¹² “Uduh, during mamy awara-

24b. heng kalěpasan mareng ni warang. Lah wastu ¹si kita¹ ni warang waluya² mahurip muwah”.³ Ya tika mahurip Calwan Arang. Těhěr⁴ runtik manguman-uman iking Calwan Arang. Lingnira, “Nghulun uwus paratra, apa pwa nghulun⁵ denta ⁶uripakěn manih”.⁶ Masama pwa Sang Munîndra. “E, Ni Warang dwan inghulun umuripakěnêng kita muwah, t urung mami⁷ mawaraheng kalěpasanta,⁸ mwang tumuduhêng swarganta, kalawan hilanga nikang wignantêka,^{9 10}makadi hurung wruh kita putus ing angaji”.¹⁰ Mwajar ta¹¹ Calwan Arang, “Uduh, ¹²kalinganika mangka.^{12 13}Lah kamayangan lamun ana sihira Sang Yogiswarêng kami,¹³ lumukatênghulun. Nghulun mangke¹⁴ sumambaheng jang¹⁵ lěbu talampakan Sang Jatiwara, ¹⁶yalon lumukatênghulun”.¹⁶ Saksanômuhun^{17 18}pwa Sang¹⁸ Calwan Arang eng jěng Sang Munîndra, Ya tika winhutakěn kalěpasanira, mwang ¹⁹tinuduhakna ng swarga,^{19 20}mwang pasuk wětu nikang buwânatah.²⁰

25a. Ry uwusira ¹winarah-warahan tingkeng tin¹ dya Sang Sri Yogîswara Baradah, ²suka ica lěga lila warana ajñana Sang Calwan Arang, tan katiling caranyêng nguni, anghing ginengnya ng wacana Sang Yogîswara. Pitutur i rāyu uwus riněngěnyatah, mwang karasa denika.^{2 3}Ya tikâmwit pwa³ sira Calwan Arang, mangastuteng jang ⁴lěbu talampakanira Sang Prawara. ⁴Ling Sang Mahamuni, “Lah, měntas kitâlukat ⁵lugas jati⁵ ni warang”. ⁶Ya tikâtěmahan⁶ paratra Calwan Arang, sida-sida⁷ lukat, ⁸umor sirêng atah.⁸ Tunwaněn sawa ⁹Sang Randa dya Sang Jiwatma,^{9 10}uwus lěbur awu tan pasesa.^{10 11}tang lingonyêka.¹¹ Ya tika¹² Si Wěksirsa mwang Mahisawadana, samyasurudayu, amalakwa wikonaneng ¹³Sang Mahamuni.^{13 14}Apa ta karana nika mangka,¹⁴ i reha nika tan kawasa tumut alukat pa-

25b. reng kalawan Randeng Girah. ¹Ya ta¹ sama winikon karwa dya Sang Munîswara. Tan warnan ²nikatah mwang Calwan Arang,² sama³ Sang Jiwatma mahas ⁴pwa sira karsa ng Gira(h) ngka,⁴ tumilikeng Mpu Bahula, mapajara yan Calwan Arang uwus paratra. Sigra datang ta Sang Yogiîswarêng Girah, cumunduk ⁵pwa sireng⁵ kabuyutan ing (w)wong Girah. ⁶Dady ana wwang maweh⁶ wruh⁷ mareng siro Mpu Bahula, yan⁸ Sang Munîndra datang. ⁹Tan dwa mahasewa siro Mpu Bahula, eng Sang Jatiwara,^{9 10}atur sambah anuhun jang talampakanira¹⁰ Sang Mahamuni. Lěbu kang anêng talampakanira yadi Sang Witaraga, dinilatan pinakôpajiwa mwang ěnahakna ng wunwunan de Sang Mpu Bahula. ¹¹Mangling pwa Sang Yogîswara,¹¹ “E Mpu Bahula nghulun amuhutê ri kita, warang mami¹² Calwan Arang uwus paratra ya.¹³ Sida mur¹⁴ lukat sida de ninghulun, ¹⁵mangkweki karsaninghulun,¹⁵ laku ta kiteng nagara, pamatureng Sri Narêndra yan Calwan Arang uwus pějah. Si Wěksirsa,

26a. mwang Mahisawadana uwus asurud ayu angawasya, karwa¹ amarěkêng nghulun. Aturanta yan nghulun ana ngke,”² Saksanâmwit angastuti,³ siro Mpu bahula ri jang Sang Mahamuni. ⁴Mahas ta⁴ sirêng nagara. Tan warnanan ⁵ana ng awan siro Mpu Bahula,⁵ sigra datang pwa sirêng rayja. Pangguhnira Sri ⁶Naradipa sědang ana sira tinangkil,⁶ atěngêng ⁷tingkang panagkilan. Parâdipati Patih Amangkubumi, makadi Rěsya Bujangga Siwa Bra(h)mana, tan ya uninga tikang para satryâdi. Sopacara sama sri tininghalan, saha kandaga těwěk, sapanda-panda. Sadatangira siro Mpu Bahula, kady asinang tingkang yati manguntur, sama cingak tikanang wwang panangkilan. Tan dwa anangkil parek⁷ těhěr umatur siro⁸ Mpu Bahula. Lingnya,⁹ “Pukulun ¹⁰sira sang amawa rat¹⁰ sahaturane Mpu Bahula, eng Paduka Batara, pun Calwan Arang sampun paratra, dya Sang Mu-

26b. niwara. Pun Wěksirsa, mwang Mahisawadana, sampun asurud ayu, ¹samângawasya nuhun jang lěbu talampakanira Sang Yogîswara.¹ Sang Munîndra ²mangke sira woyêng Girah ngkana”.² Mwajar ta Sang Naranata, ³”E bahagya si yan ⁴mangkadi lingtêka⁴ Mpu Bahula, ⁵pinakasuka n ingong kady⁵ aturta yan⁶ sira Sang Mahamuni ana ng Girah ngka. E Patih Darmamurti, padandan syandana kita, mwang aliman,^{7 8}ingong jaga amarěkêng Sang Jatiwara, ⁸kalawan yayîswari tumut mareng Girah”. Akrigan ⁹tikang wwang sanagara⁹, ¹⁰umwang gumuruh swaran ing taběh-taběhan, gong gěnding curing ing abarung tan paparungwan. Pangkrik ning kuda krěbět ning dwaja kětěb ning lumampah,^{10 11}kadi bubula tang buhtala,¹¹ lam-

27a. pah nikang wadwa sěsěk syuhpěnuh ikang awan ¹tan papěgatan,^{1 2}lwir larwan-larwan,^{2 3}umijil [ma] sakêng wiwaranika.³ Tan lingěn laku Sang Natêng hěnu, sopacara ⁴sri dinirya,⁴ t papando rowangira ugihan pipingitan. Ana nunggang sakatra lyan tatan kinaharsan madarak adarat kunang, wan maguywa-guywan, pada wijah-wijah polahnya. Sigra datang pwa ya Sang Bupati ng Girah.⁵ Tan lingěn ikanang wwang manonton. ⁶Ana kapwa manonton, ana kawudan kapiwure kesa. Ana kelangan ken nika tan katolih, dening gěngya mahyun umulata, waneh malajang kapinyanděm.⁶ Tan ⁷dwa jumujug ngkanang⁷ kahananira ⁸Sang Yogîswara⁸ Baradah, ana ng kabuyutan ing (w)wong Girah. Sadatangira ngkana Maharaja Erlanggya, ⁹saramânapa Sang Jiwatma.⁹ Lingnira, “Om-om pwangkulun Sang Prabu, bahagya yan datangê nghulun, ¹¹kamantyanta de¹¹ Sang Prabu ¹²sumadyêng sang (w)wong kabranan,¹²

27b. ¹lah sama linggiyêngke sang amawa nagara.¹ Nghulun kataknê ri pějah niking Calwan Arang, Si Wěksirsa, mwang Mahisawadana, uwus ya masurud ayu, milwa ya ngumilageng nghulun”. Mangling pwa Sri Naradipa,² “Bahagya sya pukulun, yan pějah niking Calwan Arang. Antyanta tusta manah i nghulun. Mur mangke kalěngkan ing buwana gělah-gělah ing sarat karěsrěs ing jagat, ³uwus-uwus kadi tarulata gulma janggama, masa hama katrini, lěbu mělětu(k) alisyus milěk, ruksa rwan ika ruru tibêng butala, aminta-minta jawěh tan ana. Mangkana sama nikang nagara, uwus ruksa tan wring deya i nghulun. Tan pateja ikang nagara, de nikang Calwan Arang, aminta-minta urip tan ana. Mangke pwa sadatangira lěbu talampakanira ana ng Girah ngke, kadi tarulata angayunakěn tanggal ing masa kartika, dening lěbu talampakanira anetes i gangga tirta kamandalu. Tan wruheng waluyâgěsang tikang sanaga-

28a. ra muwah de Sri Munîndra. ¹Mangke pweki pakulun,¹ pira-pira utangenghulun, ring lěbu talampakanira Sang Jatiwara.^{2 3}Gang tan kena piněluk, dawa tan kěna děpanana. Tan kěna nghulun sahur,³ anghing ng(h)ulun ⁴sakarěh-karěh inghulun⁴ hělěm sumahuram e(ng) lěbu talampakanira Sang Yogîswara, dening tan sipi-sipi gange utang inghulun”. Mawacana pwa munîswara, “E, niskarana wuwus (S)ang Prabu ika mangkana. Durung tělas pwa den I nghulun umutahakěn nikang Calwan Arang. Ry uwus pwa ya pějah ya têka ⁵kahyun inghulun gawyaněn ayu⁵ muwah. Ikang Banaspati gělah-gělah ikêng Calwan Arang, dady ana dangka iing Girah prascitaněn,^{6 7}kabaktyanana dening (w)wong Gira(h) ngke atah. Arananêng Rabut Girah.⁷ Tan ana umigrahana muwah ikeng nagara lyan paminggir. Apan uwus (s)ida Rabut Girah”. Amintuhu ta Sang Narêndra, sotusira Sang Yogîswara. Mangling muwah Sang Mahasan-

28b. ta, “E Sang Prabu umantuka jugê karuhun mareng nagara. Nghulun lagy amrascita ta lětěh iking Calwan Arang. Yan nghulun uwus amrascita iking Rabut Gira(h) ngke, nghulun maraheng rajya nagara, umikweng Sang Prabu”. Mwajar ta sang Nata Erlanggya, ¹”E, kalinganika mangka, mangke ta pukulun uwus kariyan”. Wacana Sang Mahamuni, “yan abot adangan, mangke ta¹ pukulun ayun amwit ra putu lěbu talampakanira Sang Jiwatma. ²Mantukâruhun marêng kadatwan ra putunira. Pun Kanuruhan ³den ipun³ kantun iriki, umiringeng lěbu talampanira, marêng rajya nagara”. Hělěm⁴ tan amwas mantuk ta Sang Prabu, ⁵ingiring dening wadwanira atah.⁵ Tan warnanan ⁶pwa sira ng awan,⁶ sigra datang pwa sirêng kadatwan. Lingěng ta sang Yogîswara Baradah, ana ng Girah amrascita Calwan Arang, beya pwa sakeng Sang Nata. Ken Kanuruhan ⁷mangarwa yan i⁷ Sang Mahamuni, ⁸sangkěp têkang saji-saji.⁸

29a. Ry uwusira amrascita, sida ingaranan Rabut Girah, pinaka kabuyutan ing (w)wang Girah, ¹katěkan ing mangke. Siněmbah ingarcamana,¹ uwus (S)ang Mahamuni karyanira, tan amwas umilag pwa sira madampa syandana. Ken Kanuruhan mahawan aswa, umikuheng jang² Sang Jatiwara, lakwa mareng nagara. Tan kantun ³siro Mpu Bahula^{3 4}manitih ya wayja bang.^{4 5}Tan lingěn pwa sira nga awan.⁵ Sigra datang ta sirêng nagara, ⁶kawětra heng Sang Prabu yan Sang Yogîswara datang.^{6 7}Tan dwa⁷ umjil Sang Prabu Erlanggya sakeng kadatwan, amapageng Sang Mahamuni Baradah, wangěn ing⁸ jaba kuta niking manguntur. Umwang swara ning taběh-taběhan,⁹ gong gěnding pěreret (t)an paparungwan. ¹⁰Kadirya pwa¹⁰ Sang Yogîswara de Sang Naranata. Saksana ¹¹tumurun ta Sang Narendra sakêng sakata,¹¹ těhěr ¹²ingiringakenira ta¹² Sang Mahamuni marêng kadatwan. ¹³Anulya lininggyakěnira¹³ Sang Maha-

29b. rěsya ring patanya anta.¹ Kunang sang Naranatâlinggih² sira woyêng palipir. ³Tan dwa³ mwajar ta Sang Narêndra, matur eng Sang Mahasanta, “Pukulun saturê pun Erlanggya, kahatur ing lěbu talampakanira Sang Jatiwara. ⁴Mangkwêki sampun krěta ikang sanagara de Sang Munîswara.^{4 5}Mangke ta pukulun kahyun ing ra putunira, mahyun umikuweng jang⁵ Sang Mahamuni, aněda sih Sang Jatiwara. Tumuta tumaki-taki Sang Hyang Darma, asurud ayu wara⁶ tuminggalakên ikang⁷ budi mahala. ⁸Bangga kuhaka paradara cara cara mareda,⁸ ikang dremba, ⁹moha, loba, dama creyan, trěsna gang, sungsut,⁹ sadaka forawa kagugwa¹⁰ pwa dera¹¹ putunira.¹² Uwus prabu wisesa¹³ nyakrawati,¹⁴ suka pradana wah akarawahan, wayo sarwa makweh ¹⁵tan lingěn ikang ratna rajya mulya,^{15 16}anang kadatwan.¹⁶ Anghing¹⁷ kapti ning ¹⁸ra putunira mangke,¹⁸ wruha ¹⁹tingkah ing agurwan-gurwan, mangrasa ana¹⁹

30a. ¹Sang Hyang Darma.^{1 2}Wruheng kapatin² mwang kang ungsiněn, wruha isi ning ³swarga naraka,³ mwang ⁴pasuk wetu ning buwana agung alit, wruhêng margâgung angěněrgana simpangan, kang yogya tutěn de Sang Wusman, mwang kapanggihnya de sang mahawan marga ngkana”.⁴ Mahangkana aturira Maharaja Erlanggya ring sang Mahamuni. Mangling pwa Sri Munîndra⁵ Baradah, “Uduh rahayu dahat wuwus (S)ang Prabu, antyantê yukti nikang sarat yan mangkana. Kita pwa ruměgěpeng Sang Hyang Darma, mwang umowahana ng budi mahala. Tan sipi yukti ratna nikang nagara”. Mwajar ta sang Nata muwah, umwatur tingkeng⁶ sasari, “Pukulun pira ta gang ikang sasari, kang⁷ kahatureng lěbu talampakanira? Kunang pirak, winarah ⁸jugêki putnira,⁸ ring nista madyôtama⁹ ikang sasantěn”. Mwandika pwa Sang Mrědu, ¹⁰”E, kalinganika mangka karta ning Sang Prabu,^{10 11}nissarana ika¹¹ tingkahing beya. Yadyan tan pabeyaha,

30b. yan atěgaw ing¹ tuhuwa ²kewala kagurwan-gurwan,^{2 3}sama pwa lawan³ abeya. Ring ngabeya yan tan atěgwing tuhu ring ⁴Sang Guru,⁴ pada kalawan tan beya, tan ⁵kadi ring tegw ing tuhu uměntasakěn deha saking ngke.⁵ Nghulun mangkyâwaraheng beya, ⁶mwang lwir ikang sasantěn.⁶ Ikang pirang sabuwana ngaran,^{7 8}yêka ta⁸ pongkab sabda ngaranya. Batur ing sasari, ⁹kang sapaha nista ika.⁹ Madya ikang patang iwu, utama walung iwu, utama ning utama walung laksa. Yêka gêng lit ing sasari. Iwa mangkana yan tan ¹⁰atěgw ing tuhu,¹⁰ denya gurwan-gurwan,¹¹ sama¹² kalawan kang¹³ tan pasasantěn. Kang atěgw ing tuhu juga yěka makasasari, ¹⁴ot (t)atan ot angel nora udan mwang panas,¹⁴ yan pangutus ing guru linakwanan juga. Tan wěnang manikělakna ¹⁵ng tuduh,¹⁵ yêka makasasari. Utama yan aging sasantěn, tur atěgw ing¹⁶ tuhu, mwang tan panikělakěn tuduh. Utama dahat ¹⁷yan ana wwang maha-¹⁷

31a. ngkana.. Kita pwa Sang Prabu, ¹yan pajěg ing karya moyah arěng,¹ sakahyun Sri Narapati juga dawning sasari. ²Nghulun tan wěnang yan umastiya”.² Mwajar ta Sang³ Sri Narêndra, “Ikang walung iwu pukulun, kalakwan de ranak lěbu talampakanira, katura ng ⁴paduka Sri Munîndra.⁴” Mangling ta Sang Jatiwara, “Lah amangiděpakěn nghulun, ri wacana⁵ Sang Naranata. Nghurun mawarah tingkah ikang puspa, ⁶nora agroda tan kajěng sakti,⁶ sědah pitulikur apwan,⁷ wadahi ng ⁸sangkwa lingganya rukma.⁸ Pucai⁹ sotya mirah, sekar ura nika kañcana mwang salaka luru. Palwa den atipis gunting ika, wijanya mirah sahana nika. Ana pwa sasar-sasaranta atapa, satiba-tibanta kinamulan ing rat, mwang kinatongan ing buwana jagat, ¹⁰makanguni paranusa baktya, pranatê ri kita”.¹⁰ Amintuhu pwa Sang Naranata,^{11 12}ri pawarah Sang Mahamuni.¹² Saksana motus ta sira, mandandani puspa mwang sěkar ura, wija. Makanguni ¹³tikang a-

31b. yunan.^{13 1}Sampun sama dinandan pěpěk atah. Tan ilang takwanakna, isi nikang ratna dukarâdri,^{1 2}makadi ikang papajangan² sampun ³pwa yadinandya-nandya.³ Antyanta langěn ika. Sang Prabu sampun malih ⁴sira adiwasraya,⁴ kalih sira paramêswara.⁵ Sampun malih sangkěp ikang saji-saji, ⁶konang-unang tiningalan.⁶ Marěk ta Maharaja Erlanggya eng Sang Mahamuni Baradah, ngkana ng papajangan. ⁷Tan sipi-sipi lalěh nika,⁷ kumutug kukus ing asěp-asěp, mwang dupa dipa, ⁸aměpěki tikang buwanantara, kongas těkêng akasa. Rsigana sahana nikang langit, kagyat umungas ikang dupa dipa, sama nonto(n) sakêng gaganântara, makadi umuji ulahira Maharaja Erlanggya, kadi milwa añjěněng ya mastwakěn tingkahira.⁸ Umwang ikang⁹ taběh-taběhan, ¹⁰lyan rěgang¹⁰ sangka ¹¹gěnda-gěnding parěng umuni.¹¹ Pěreret ¹²mwang suruny agěndang gong abarung tan¹²

32a. paparungwan.¹ Mangandika pwa Sang Jatiwara, “E para ngke kita² Sang Prabu. Mangkweki nora nghulun angomani mare kita ³těkêngong sěděpi basaja,³ ingkaneng jga ninghulun^{4 5}palinggya ngka,⁵ ngong sěděpinya⁶ kita Jatiningrat puspatanta”. Sumambah pwa Sang Prabu kalih pramêswarinira, ring Sang Yogîswara⁷ Baradah. Ingingsar ikang puspa eng sangku, dinasaran pastan kañcana, kengsar⁸ ping tikga ikang puspa. ⁹Tan dwa⁹ siněděpan ta¹⁰ Sang Prabu, kalih pramêswarinira dya Sang Mahajiwatma.^{11 12}Ry uwusira sahângaskara,¹² těhěr¹³ winarah-warah ta sira lwir ¹⁴ing Sang Hyang Darma, lwir ing dumadi mwang rasan ing tan pwa dadên wěkas ing alit agung. ¹⁴Tělas pwa denira mawarah. Ya tika ¹⁵anumuhut ring niti yogya, rahaywa nikang lampah, ¹⁵ linakwakěnira. Ikang atapêng rajya, mwang atapêng giriwana, lan tingkeng¹⁶ catur asrama winarahakěnira.¹⁷ Lwirnya,¹⁸ Agrahastana, Awanapastra, Abhiksukana,¹⁹

32b. Brahmacarina.¹ Artanya,² Agrěhastana ngaranya,³ wikw araby anak-anak aputu. Wanapastra ngaranya,⁴ ikang adukuh těngah ing alas gang, wana ngaran ing alas, patra ngaran ing gogodongan mwang sukět.⁵ Mary amangan yang ⁶tan olihnya⁶ angrěnggut sukět godong kanang dukuhnya. ⁷Matya uripa,⁷ tan kencak pwa ya sakêng sana. ⁸Ikang biksuka ngaranya,⁸ ikang mahapandita mukti, wěnang mamtyani, wěnang adrěbya kawula sakalwira, mwang sakawongan ing wwang makahuluna, mapatni manjajamaha, tan sikaraněn de Sang Prabu, apan uwus linggyanya mangkana. Brahmacari, ya pwa ngaranya. Ia caturbeda lwirnya, Ana suklabramacari, ana tan trěsnabramacari ⁹ana sawalabramacari,^{9 10}ana bramacari těměn.¹⁰ Suklabramacari ngaranya, anaking alěbu guntung during wruh rasa ning sěkul ulam, mwang rasa ning sala-

33a. ki sapatni durung wruh. Ajar-ajar sangkat alit.¹ Yêka suklabramacarya ngaranya. Ikang tan trěsna brahmacari, dangu budy² amběk³ bangga kuhaka, ya tika⁴ mangguh⁵ warah ayu, mwang rasa ⁶sakěcap rwang kěcap,⁶ tur karasâtah⁷ denya. Těhěr⁸ atinggal kadadin, mwang atmaja, patni, ⁹tan pakarana,⁹ anuly ajar-ajar. Yêka tan trěsna brahmacari ngaranya. Sawala brahmacari pwa¹⁰ ngaranya, hawanâtukar těka swamiya, katitihan pwa ya merang makanguni yan ingadu dening tuhan, tan pangěnoh merang, ¹¹pwa ya,¹¹ anuly angajar-ajar. Sawalabrahmacari ika. Ikang brahmacari těměn pwa ngaranya, ¹²sarupa-rupa ning sang¹² wiku, yan pratyaksa¹³ wruheng¹⁴ rasa kabeh, mwang wruh pasuk wětu ning buwana¹⁵ jagat. Unggwan, ¹⁶makadi yan uwus pinutusakěn angaji. Tělas ing darmâtah.¹⁶ Yêka brahmacari těměn pwa ngaranya. Ika¹⁷ ta catur asrama ngaranya.¹⁸ Linggihira Sang Ma-

33b. hapandita¹ sowang-sowang. ²Têngětakna haywa malupa,² kalawan kitânaku Sang Prabu, ³tapantêng rajya.³ Away kita tan umiring tingkah ikang dangu,^{4 5}aywânângurangy anglintanga⁵ sita sitantêng⁶ buwana. Kang ana ng kuna den ana samangke,⁷ ikang norêng kuna dn nora mangke,⁸ ikang katama katěmu juga⁹ den umaksih, denta umiring. Away ¹⁰ta kita tan¹⁰ pagaman-gamanta wěksa, ¹¹ring wadwantêkâtah.¹¹ Ana ¹² pwa ikang¹² Dewasasana, Rajasasana, Rajaniti, Rajakapa-kapa, Manusasana, Siwasasana,¹³ Rěsisasana, Adigama. ¹⁴Ika ta¹³ jěněngakna denta,¹⁵ enak pwa pamuktyantêng sarat¹⁶ manyakrawati. Kitêng bumi Jawadwipa ngke, tapi těkêng Nusantara kawasa. Inak ta tâmbek nikang sarat kabeh denta, makadi ¹⁷sira uwus¹⁷ watak Sang Hyang Darma, wruh kraman ing pati kalawan mahurip, wus wruhêng swarga nara-

34a. ka. Waspadêng kahulihanta, wruh kita pasuk wětu ning buwana kabeh, ¹mwang ugěr-ugěr ing sarat.¹ Tan ana kasandeyantêng² buwana, engět-engět ³denta pwawarah nghulun Sang Prabu,³ away malupa”. Mwatur pwa Sang Nata, eng Sang Munîndra, “Atěda tanuja lěbu talampakanira Sang Jatiwara,⁴ ri pitutur Sang Yogîswara”. Tělas pwa inuhutakěn de Sang Muniwara, antyantê sih Sang Satwika, eng ranan Sang Wascita, ⁵yayâpinandaman,^{5 6}dening ling Sang Darmâtma.⁶ Ry uwus pwa mahangkana luwaran karya Sang Bramila. Ya tika siniwinira ta ⁷sang sramânêng rika, ⁷pinupundutan ⁸ta sira⁸ tadah. Tan ilang takwanakna, ⁹sêsi nikang ratna dukarâdri,⁹ ana ngke,^{10 11}Sang Naranata kalih binaji¹¹ angyapêng sira, tan lingěn ikang ugi yan pipingitan, mwang papando rawongira, sami¹²

34b. tumut ¹sama angayap ana ngka. Suka gumuywa-guywan, kata-kinatakěn denira.¹ Wus andalu dumunung sirêng yasa danta, ungwanirâmregil² Sang Mahamuni. Ěñjing amwita ³sirêng sunwanira.³ Mwandika pwa sira Sang Mahawaksa, eng ⁴Sang Prabu, “Karsâmwitramantânaku,^{4 5}aki prabu,⁵ nghulun umantuk eng asrama”. Mwatur pwa Sang Agani, “Singgih pukulun lěbu talampakanira atoliheng ng asrama, mangkyâtmaja Sang Mahamuni, lagyângatura ri jang Sang Jatiwara”. Mwajarta muwah Sang Nata, n umutusêng Apatih, mwang Ken Kanuruhan, umiringêng Sang Mahasanta⁶ mul⁷ mareng asramanira.⁸ Samy adandan syandana liman aswa.⁹ Inaturan ta Sang Yogîswara de Sang Prabu, ¹⁰yatra limang kěti, tayan¹¹ sekět pangaděg, hema lyan (n)awaratna sarwa makweh, mwang¹² kawula juru sawah satus, ¹³pamahat satus,¹³ kěbo lyan sapi pagawe ma-

35a. kweh, kahatureng Sang Jiwatma, ¹Mangling pwa Sang Mahamuni, “Atarima nghulun ry atur-aturta Sang Prabu. ²Ana pawěkas ing nghulun muwah e ri kita.² Away tan wilaseng kasyâsih, ³makadi srupa-rupa ning Pandita nistâdi³ away kita⁴ tan mule”. Atur sambah ta Sang Natêng Mahamuni, těhěr⁵ umusapi jang ⁶lěbu kang ana ng⁶ talampakanira Sang Yogi Baradah, ěnahakěnirêng wunwunan de Sang Nata, ⁷kalih pramîswaranira.⁷ Mangling pwa ⁸sira muwah Sang Jatiwara,⁸ “Lah kantuna anakinghulun ⁹sama rahajang kita,⁹ aywa tan mêngět sapawarah inghulun. Rahinêng kulěm atyatêni”. Saksana sah¹⁰ laku Sang Yogîswara, muggweng sakata sira,¹¹ iniring dening Rakryan¹² Apatih, mwang Kanuruhan, Tuměnggung. Tan kataknêng awan¹³ sira. ¹⁴Mwenggal ta laku Sang Rěsi. Tan lingěn ikang tanayan tani sakambah de nira, sami kagawokan ing Sang Munîndra, I reha ng sakti tan p-¹⁴

35b. pama. Sigra datang pwa sira ng¹ asrama eng Sěmasana ngka.^{2 3}Tan dwâmwit³ mangastuti ng jang nira Ken Apatih, mwang Kanuruhan Tuměnggung. Samâtolih sirêng kadatwan. Tan warnanan Ken Apatih mwang Ken Kanuruhan Tuměnggung, sampun kêsah ⁴pwa ya⁴ sakêng asrama. Sang Yogîswara ⁵ta sira⁵ lingěn, sinungsung ta sira dening putrinira, mangaran Wedawati. Pinapag ta sirêng gwapura, ⁶parêng sukâjñana⁶ sira Sang Yogîswara ⁷mwang wěkanira.⁷ Saksanômantukeng^{8 9}dalěm ing asrama, parêng sira. Tan lingěn pwa Sang Jiwatma,⁹ uwus ana nga asramanira. Wacananan¹⁰ solahira Sri Narêndra, anan ng nagaranira. Suka Wirya krěta manahira, inak pwa¹¹ kang rat kabeh ri pangaděganira. Wit¹² eweh tan ana. Kunang nghawan. Ika nggwanikâhrit, pambwegalan,¹³ pangěntalan.¹⁴ Ingěnahan pwa ya wwang dinadyakěn desa, hěnu ikang katěgalan, sawat alasnya lor kidul, ¹⁵mwang wetan kilyan, kangkěran

36a. nikang wwang lumiwat awan. Ya tika kinwanira^{15 1}mananemi groda,¹ mwang wudy, ambulu,² jinajar-jajarnira, dady ahëb³ ikang wwang lumiwat awan. Tan lingěn pwa wwang Nusantarâtah, samy ahiděp mangawulêng Sang Naranata.⁴ Sabrang, Malayu,⁵ Palembang, Jambi, Malaka, Singapura, Petani, Pahang, Siyam,⁶ Cěmpa, Cina,⁷ Koci, Kěling, Tatar, Pego, eng Kědah, Kutawaringin, Kate,⁸ Bangka, Sunda, ⁹Madura, Kangayan, ¹⁰Makasar, Seran,¹¹ Goran, Pandan,¹² Peleke, Moloko, Bolo, dompom¹³ BIma, Timur, ¹⁴Sasak, Sambawa.¹⁴ Samangka kweh ikang Nusantara, kang¹⁵ asrah upěti marěkêng Sang Prabu. Sira Sang¹⁶ apuspata Jatiningrat, maharaja¹⁷ Erlanggyâbiseka. ¹⁸Ikang para brahmana,¹⁸ buhjangga, ¹⁹siro para rěsi,¹⁹ samy anglinggihi sasananira sowing-sowang, ²⁰ana ng nagara mwang ring asramanira.²⁰ Inak pwa kabeh

36b. těkan ing tanayan tani. Landuh ikang udan, dadi ikang tahun, amurah tang sarwa tinadah. Ikang wadwanira¹ samy atata, anut ing tingkah ikang dangu.² Ana ta putranira kalih siki, samânwam apěkik ing rupa. Sira ta jagâděgakna prabu, anghing lagi kepwan ³naya Sang Prabu³ prěnahirângaděg. Mahyun aděgakna ng Nusantara sasiki, sasiki malěr⁴ mangaděgêng Jawadipa. Lagya sandeyâjñna Sang Nata. Apa karanika mangka? I rehnika putrânwam tan wruheng reh. Manawi kirang dana awasana tan pawadwa ika⁵ ring wěkasan, marma ning tan sinung mangaděga sirâdoh.⁶ Anghing kapti ni Sang Naranat,⁷ juměněngêng⁸ Bantěn sasiki, mwang ing Jawa sasiki. Apan Balîka⁹ maparěk, sama¹⁰ lawan maksiheng Jawadipa.^{11 12}Dady amijil¹² ta Sang Prabu^{13 14}tinangkil dening wadwâtah atěngêng,¹⁴ tan dwa mwandika ta Sang Bupati, akraming mantrinira kabeh, Ing ken apatih, (tuměnggung,rangga,)

37a. Kanuruhan, mwang ring mantryanirâtah.¹ Makadi ²ng para brahmana buhjangga rěsi.² Mwajar ta Sri Narêswara,³ “Kaptya ninghulun apatih ana kita, mantryaninghulun kabeh, mwang kanuruhan samadaya.^{4 5}Ana sira^{5 6}(brahma)na buhjangga rěsi.⁶ Nghulun jagâděgakna ratu putraninghulun, ing Bali sasiki, mwang I Jawa sasiki. Angapa denta rumasa? Nghulun mwalih lagyakěn amarěk marahêng Buhcitra Sěmasa(na tuma)riêng⁷ lěbu talampakanira ⁸Sang Yogîswara,⁸ sudârsa ning (ng)hulun”. Umwatur ta⁹ Ken Apatih, mwang para¹⁰ mantryanirâtah,¹¹ makadi¹² Sang Mahadwija,¹³ samy aninggihakěn tumurut,¹⁴ yan matur-atur maring eng (sang yogîswara)ra. Mwandika pwa Sang Prabu muwah, motuseng Kanuruhan umarěkeng asrama. Amwit anganjalya Ken Kanuruhan ¹⁵ri jang¹⁵ Sang Naranata.¹⁶ Sakasana¹⁷ lumampah ta sira Ken Kanuruhan, munggweng sya(nda-

37b. na. Lěpas ta) lampahnikeng Kanuruhan, ¹dinulur dening naranyâtah.¹ Sigra datang pwa yeng asrama. Tumurun ta Ken Kanuruhan sakeng sakata. Umañjing ta sireng gwapura, panggih ta Sang Mahasanta sědang² sinewa de(ning³ sisya) nirâtah.^{4 5}Sarama siranapeng Kanuruhan,⁵ “Om-om bahagya kita laki Ken⁶ Kanuruhan. Apeki karyantênghulun mareng asrama?” Umwatur ta Ken Kanuruhan, “Pun Kanuruhan ingu(tus de ranak) lěbu talampakanira pukulun, kinen tumariheng Sang Yogîswara, dening putranirânak,^{7 8}lěbu talampakanira kalih siki,⁸ mahyun aděgakna ike ⁹natêng Bantěn sasiki,⁹ ratw ing (Jawa sa)siki. Mahangkana patary ry anak, lěn sasiki,⁹ ratw ing (Jawa sa)siki. Mahangkana patary ry anak, lěn sasiki,⁹ ratw ing (Jawa sa)siki. Mahangkana patary ry anak, lěbu talampakanira ri jang ¹⁰Sang Munîndra.¹⁰ Sandikanira¹¹ Sang Pascita¹² rěke tinut¹³ de ranak Sang Dyaya”. Mangling ta Sang Wicaksana, “Kalinganika¹⁴ mangka karsa

38a ¹Sang Prabu,¹ tan kawasa ²ika yang mangkana,² apan ikang Bali, tuhu tan ana ratunyângaděg mangkěg mangkê. Anghing ta³ ana sira Sang Yogîswara, umunggw ingkanang⁴ asrameng Silayukti desa, kaprěnah tuwa de ninghulun. Antyanta dening kasakti sira, ⁵mahabara sira tan popama.^{5 6}Ika ta Manawa sira tan suka, apan tan sipi-sipi kasaktyanira.^{6 7}Sira Sang⁷ Mahamuni Kuturan puspatanira. Mghulun maraheng Bantěn dihin, umarěkeng Sang Mahamuni eng Sukti, aněda anugrahanira⁸ Sang Munîndra.⁹ Kita pwa Ken Kanuruhan pamulih juga¹⁰ marîndra.⁹ Kita pwa Ken Kanuruhan pamulih juga¹⁰ marêng nagara, aturakna ng Sang Prabu sapakata ninghulune¹¹ ri kita. Yan datang¹² nghulun sakêng Bantěn, annuli mami marêng nagara, amarěkeng anakinghulun, umuhutakna ng solih inghulun, datan sakêng Bantěn”. Amwit angañjalya pwa Ken Kanuruhan ri ¹³jang Sang Yogîswara,¹³ mwantuk ta sirêng nagara. Kêsah ta sira sakêng asra-

38b. ma. Tan ¹katakna nghawan,^{1 2}sigra datang pwa yeng nagara, maturing Sang Bupati, sapawěkasira Sang Yogîswara. Tan lingîswara. Tan lingěn ta Ken Kanuruhan, uwus umatureng Sang Naranata.² Wacana Sang Mahamuni Baradah, ³mawěkas-wěkas ta³ sirêng put(r)inira, manama⁴ Wedawati,⁵ “E putrininghulun Wedawati,away ta kitâge lěpas duhun,^{6 7}herě(n) mami⁷ datang sakêng Bantěn, kalawan durung uwus lagi karyaninghulun, hělěm kita parêng kalawan nghulun”. Amisinggih pwa ya Sang Putri, ⁸ry andika Sang Yogîswara.^{8 9} Tan dwa mahas ta⁹ Sang Mahasanta Baradah mara eng Bantěn wiprayanira,¹⁰ datang eng asrama ng Sukti. Kunang desa kang kahawan ¹¹de nira¹¹ saking asraměn wiprayanira,¹⁰ datang eng asrama ng Sukti. Kunang desa kang kahawan ¹¹de nira¹¹ saking asramêng Sěmasana ng Lěmah Tulis, ¹²ri ngkana ng¹² Watulambi, ring¹³ Sangkan, Banasara, ring Japana, Pandawan, Bubur Mirah, kapering desêng Campaluk, Kandikawari, ring Kuti, Koti. Irika ta sirâmrěgil sakulěm.^{14 15}Eñjing lumampah pwa sira,¹⁵

39a. ¹kadungkap tang¹ Kapulungan, ring Makara Mungkur, Bayalangu, Ujungalang, Dawěwihan,² Pabayěman, ring Tirah, ring ³Wunut, Talěpa,³ Weng⁴ Putih, mwang ing Genggong, Gahan,⁵ Pajarakan, Lesan, Sěkarawi, ⁶ring Gadi.⁶ Minggar mangalwar Sang Mahamuni laku ⁷kalintang desa⁷ ng Momorong,⁸ Ujung Widara, ring Waru-waru, Dalěman. Lěmah Mirah, Tarapas, Banyulangu, Gunung Patawuran, Sang (H)yang Dwaralagudi,⁹ Pabukuran, Alang-alang dawa, Patukangan, Turayan,¹⁰ Karasikan, Balawan, Hijin, Belaran, Andilan.^{11 12}Tan lingěn desa kang kahawan de nira.¹² Sigra datang ta¹³ sirêng Sagara Rupěk.¹⁴ Sang Jatiwara Baradah mangantyakěn (w)wang manambangi ¹⁵pwa sira,¹⁵ dumadak ¹⁶asěpi wwang manambangi,¹⁶ tan ana kadirya de Sang Mahamuni. Dady ana ta rwan ikang kalañcang, ngkanang kikisik ya tika (ka)mbang-kambangakna¹⁷ ng samudra, titihana de Sang Mahamuni Baradah.

39b. Těkângaděg ta sirêng rwan ing kalañcang, ¹lumampah ta sireng sagara rwan ikang kalañcang.¹ Mangetan laku Sang Yogîswara, anujw ing aran ikang Kapurañcak. Ingkana ta Sang ²Yogîswara sira tumurun,² sakêng rwan ikang kalancang. Těhěr³ sangidakna rwan ikang⁴ kalañcang dya⁵ Sang Mahamuni. Lumampah ta sira mareng srameng Silayukti. Tan ⁶lingěn pwa sirêng hěnu.^{6 7}Sigra datang ta sirêng Yuktidesa.⁷ Alinggih ta sirêngkanang yasa patamwan, ⁸suwya tan ana sumurŏpena ring sira. Apa ta kanananika mangka,^{8 9}i rehira Mpu Yogîswara Kutura(n)⁹ sěděng sira ¹⁰nama yoga.¹⁰ Masowe tan umijil pwa¹¹ sira, sakêng dalěm asrama, jěněk¹² umulahakěn yoganira. Saranta abilala¹³ Sang Mahasanta Baradah, sira¹⁴ mangantyakěn ingkanang patamwan. Ya têka mangěn-angěn twaya sira, ¹⁵ wangen gulu Sang Maha Kuturan ikang wwe, langge juga kumukuh, ¹⁶tan mobah¹⁶ sira mangulahakěn yoga

40a. tatan wikara. ¹Ingangěn-angěn wah¹ ta sěmut gatěl, kumambang ²ana ng twaya² angrěbut³ angěběki kanta, Sang Jatiwara Mpu ng⁴ Kuturan, maksih juga de niraywaga patiti ⁵granasika, tumunggal ikang jnana wisesa.⁵ Dwadi suwyanika⁶ ilang asat ikang twaya,⁷ muwah ⁸ilang ikang sěmut gatěl,^{8 9}kadi ngusap parěng lawan ilang ing twayadi.^{9 10}Uwus wruh ta sira yan adatangan sira sang apalinggih ngkanang Suty asrama,¹⁰ palibayanira sakêng Buhcitra,¹¹ anghing ta sira lagy api tan wruh. Awasana masowe umedal pwa sira mareng patamwan, Sang Yogîswara Mpu ng Kutursan, tumurwan alus¹² ta siro Mpu Baradah sakeng salîswara Mpu ng Kutursan, tumurwan alus¹² ta siro Mpu Baradah sakeng sal,^{13 14}binagyakěn ta sira de rakanira,¹⁴ “Om-om bahagya laki pantěn baya ninghulun, apweki karyantênghulun dingarya sědatangke? Lah palibya sama linggya ngke. Malama kita tan těmw enghulun kadi unang-unag pwa Si Rakanira”. Těhěr manambah ta Sang Sri Baradah anuly alinggih. Aturirěng Sri mpu ng Kuturan.

40b. Ling niro ¹Mpu Baradah,¹ “Asuruda sira rantěnira ri pambagenira Sang Yogîswara, muwah sadya pantěnbaya Sang Mahamuni marěkeng Sang Jatiwara, paibayanira mahyun aněda sukanira ²Sang Yogîswara, dening sisya ning pantěnbayanira pukulun.² Ratw I Jawa biseka Maharaja Erlanggya, apuspata Jatiningrat. Maputra pwa ya kalih siki, punika ta pukulun, jagêngaděngakěna rikang Bali sasiki, sasiki malěra anang Jawadipa. Enak tumuli Bali mwang Jawa tumunggal. Mahangkana ³wipraya ning lěbu talampakanira”.³ Tan dwa mwandika ta Sri ⁴Yogîswara Mpu⁴ ng Kuturan, “E kalinganyê mangka pwa kahyunta parangke robaya. Tan paweh nghulun yan mangkana. Nghulun tan wruh rika maděgakna ratwa ngke⁵ Bali, ya rikâpan ana jagěki⁶ makawaniha, kap(rě)nah⁷ putu den inghulun,⁸ yeka jagâděgakěn mami⁹ ratw I Bali”. Angling pwa Sri ¹⁰Yogîswara Mpu¹⁰ Baradah muwah, “Pukulun umatur.

41a. (j)uge ni¹ mwalih palibayanira² ang Jatiwara. ³Yan singgih dede^{3 4}ri jang⁴ lěbu talampakanira, dening⁵ ikang Nusantarântah⁶ ta pukulun. Ikêng bumy agung-agung, samâheděp umareng Jawadipa,⁷ samâsrah upěti kabeh. Awacana ⁸pwa siro Mpu Kuturan,⁸ “Eniskarana ikang ⁹Nusantara katah,⁹ asrah upěti eděo mareng Jawa kabeh, yan ingkenêng Bali tatan paweh nghulun. Yan ngka, suka nghulun yan lurugen sabumekna, lah sahantuk-antuk I nghulun kasyeki,¹⁰ yan nghulun uwus paratra samana ta sakahyunira ratu Jawa areha ikeng Bali”. ¹¹Ye tika sowusira ruměngâtah siro Mpu Baradah,¹¹ sahandikanira ¹²siro Mpu Kuturan, yan tan olih siro papalampah, sukani rakanira. Tan dwa¹² tumurun siro Mpu Baradah ahuli mětu ing jaba ning asrama. Ya tike těhěr mangěnak(e)n¹³ lindu pwa¹⁴ sira. Tan sipi-sipi geng ikang lindu datang,¹⁵ wrěksa sěmpal ¹⁶pati parapal,¹⁶

41b. lyan tang rěbah. Wang kang ana ngka¹ tepi nikang wwe, tibêng nadi² kalělěp twaya.³ Patani weswa akweh rěbah. ⁴Tan dwa⁴ kagyat (t)a wwang sanagarêng⁵ Bantěn, makwan ⁶pangalasan marahêng Silayukti asrama,^{6 7}tumakwan tingkeng lindu⁷ yan ⁸alayu kahajarnya.⁸ Tan lingěn pwa yeng awan, sigra datang kang utusan ring Silayukti,^{9 10}atur ikeng utusan ring siro Mpu ng Kuturan,^{10 11}”Pukulun Sang Yogîswara,¹¹ punapa rěkyâjaripun punang lindu, ¹²dingarya datang antyantē sangět gung ikang lindu, ring dangu tan ana yan mangka.¹² Těhěr mwandika Sang Yogîswara Mpu ng Kuturan, “E away kita sandeya, pada apagěha juga kitêng nagara. Ana titi ninghulun sakeng Jawadipa, ambañcana eng mami. Yêka mangěnakěn lindu”. ¹³Sawus ika winarah tang utusan de Sang Yogîswara,¹³ saksanâmwit angañjalya ikang utusan saking kadatwan ¹⁴ni Bali.¹⁴

42a. ¹Tan lingěn^{1 2} lakunyêng hawan,^{2 3}sigra datang pwa³ yeng ⁴nagarêng Bantěn, umatur dat<ě>ngeng para mantryagung. Tan wacanaturnya.^{4 5}Lingěn siro⁵ Mpu Baradah, anulya kêsah ta sira sakêng asramêng Silayukti desa. Sigra prapta pwa⁶ sirêng Kapurañcak. Saksana pinetnira ta⁷ rwan ikeng ⁸ kalañcang, ⁹kambang(a)kna ng er, titihana ikang rwan,⁹ ya tika kalělěp ¹⁰(p)atra nikang kalěwih.¹⁰ Akarana pwa sira muwah, tumitih ingkanang rwan ikang kalañcang muwah.^{11 12}Kalělěp juga tar wan ikang kalañcang muwah.¹² Sandeya ta sira ¹³rikang deyanira,¹³ Sang Yogîswara¹⁴ Baradah. Mangling¹⁵ pwa(si)ry angganira,¹⁶ “Boh umapa karana ni nghulun kayweki, ¹⁷kaya tan datang eng Jawadipa muwah rasa ny ajñanamami”.¹⁷ Dwadi¹⁸ umati-atya pwa sirêng dalěm raga. Ya tika¹⁹ maengět²⁰ pwa sira²¹ kady ana²² umuhuta,²³ “E durung amwit pwangkulun

42b. ring nguni, ri jang¹ Sang Yogîswara ng Sukti. ²Lah lamakani² nghulun malwi amwit eng sira”. ³Lampah ta Sang Yogîswara³ Baradah ⁴malwi amwit,⁴ datangeng Sang Yogîswara Mpu ⁵ng Kuturan.^{5 6}Sigra prapta pwa sirêng asrama^{6 7}panggih Sri Mahamuni ng Sukti desa.⁷ Sumambah tang Sang Sri Baradah amwit, “Pukulun ⁸sang apalinggih,⁸ amwit pantěbanbaya lěbu talampakanira Sang Jatiwara”. Mangling ta sira⁹ Sang Yogîswara Sukti, “Lah pamangkat kitântěninghulun?¹⁰ Robaya¹¹ lumastari ya”. Saksana¹² kesah ¹³pwa siro Mpu¹³ Baradah sakêng asrama. Lěpas ta¹⁴ lampahira sigra praptêng Kapurañcak. Tumitih pwa sirêng rwan ikang kalěwih, enak ta de nira n umilag angulwan. Sigra¹⁵ datang¹⁶ pwa sirêng¹⁷ sagara Rupěk, mantas ta sira ngkana, Sang Yogîswara Mpu¹⁸ Baradah. Tan lingěn pwa sirêng¹⁹ (h)ěnu lampah Sang Mahamuni ambramaga.²⁰

43a. Sigra datang ta sirêng nagarêng Daha, panggih ta sirâtmajanira Sang Maharaja¹ Erlanggya sědang tinangkil.² Atěngěng tingkêng panangkilan. Mantry Agung Patih Amangkubumi mwang Rangga Kanuruhan, makadi Sang Mahadwija Bra(h)mana Bujangga Rěsi, samana sira sama anangkil. Tan dwa² datang ³pwa sira Sang Yogîswara Mpu³ Baradah mahawan gagana. Kagyat yan mangaděg ta sirêng madya ning pahman. Těhěr⁴ piněkul ta⁵ haryinira ⁶Sang Jiwatma⁶ de Maharaja Erlanggya, ⁷ingusap talampakan jang Sang Mahamuni,⁷ ingěnahakna ng wuwunanira,^{8 9}mwang dinilat de Sang Prabu.^{9 10}Masama ta sang¹⁰ Munîswara, ¹¹”Om,aduh patikmami¹¹ kita laki Sang Prabu, tan pantuk dn ¹²mami sakêng¹² Bantěn. Tan suka sira sang asrama ng Silayukti desa, yan putra Sang Prabu madëgeng Bantěn sasiki. Uběndu¹³ dahat sira tan pwa weh.^{14 15}Anak pranah¹⁵ putu¹⁶ jagêngaděg-

43b. aken ratu, ¹mangkwêngarsêki yan¹ samanirênghulun.² Nghulun meh³ tan datangeng Jawadwipa ngke,⁴ tumitih mami⁵ rikeng⁶ rwan ing⁷ kalañcang kalělěp”. Mangling pwa Sang Prabu těhěr⁸ anabaheng⁹ jěng ¹⁰Sang Wangsecita,¹⁰ umaturêng katwangira, “Pukulun sampun patikudu lěbu talampakanira yan mangka, apan tan sipi-sipi kasaktyanira, sira Sang Yogîswarêng Bantěn.¹¹ Yan kudwakna ta pukulun¹² awasana amigrahanângga. Punang eriki¹³ Jawa jugêka pinarwa”. Mwajar ta Sang Nibrata,¹⁴ “Om,¹⁵ iya ika wuwusta pranunghulun¹⁶ Sang Pati,¹⁷ arananeng Janggala¹⁸ Kadiri. Away ta¹⁹ masowe, dandani tumuli, mumpung²⁰ nghulun lagyana ngke. Ng(h)ulun umantukêng dunungan duhun”.^{21 22}Ya tika²² ingiringakěn ta sira Sang Jiwatma²³ mantukêng²⁴ dunungan, de ²⁵Sang Bupalaka,²⁵ marahêng^{26 27}rangkang danta.²⁷ Irika ta siro ²⁸Mpu ingaturan tadah,²⁸ Sang²⁹ naranata. Tan kawacana ta³0 Sang Ma(h)amuni ³¹ Baradah.

44a. Wacikaněn¹ Sang Naradipa,² umijil³ pwa sri muwah, ⁴motuseng para Mantry, Apatih, Rangga, Kanuruhan,⁴ magawya⁵ pusadi kalih siki, kalawan magawya taratag, nggwan ing angastrenana ng⁶ putranira. Dirâděgakěn again kalih, ⁷makangunîkang papajangan.⁷ Antyantê lalěhnika, ikang saka ingulěsan⁸ palisir. Tan warnan⁹ ikang nawaratna ¹⁰kañcana gurmya^{11 12}suměně kabina-bina,^{12 13}konang-unang warnanya.^{13 14}Tan lingěn ikang uñcal-uñcal, kombala bubuntutan amarapadu, ana pětak mwang nila rarahuwan, aulap-ulap lungsir sweta kumělab sinilir ing maruta lwir kuwung-kuwung, lwir ombak ing banyu.¹⁴ Ikang pusadîngaděgakěn ¹⁵purwa tunggal,^{15 16} sasiki ana ng pa(s)cima¹⁶. ¹⁷Tan wacana¹⁷ ikang paraguru loka, Sang Bra(h)mana, Buhjangga, Sang Rěsi, ¹⁸samâcumada sirâtah,¹⁸ jugêkângastwakna ng¹⁹ pangastren. Sang putra ²⁰mwalih sampunira saha busana²⁰ mijil pwa²¹ sira kalih²²

44b. Sama umunggah¹ sira ngkanang² papajangan, ³ayunira pinasilih ana ngka,³ amběněpi ⁴sahisi nikang lawan adri. Tan ilang takwanakna, sama⁴ winastwakěn ⁵ta sira⁵ dening⁶ sira⁷ para guruloka,⁸ Brahmana, Buhjangga, Rěsi ⁹atah, de nikang samy⁹ angaděgakěn ratu kalih. Humwang swara nikeng ¹⁰taběh-taběhan,¹⁰ gong, gěnding, pěreret ¹¹abarung mwang gěndang, surunya.^{11 12}Tan hopěn ikang sangka gěnta-gěnti parêng humung, tan paparungwan yaya amlingi karna.¹² Ry uwusira sama ingastren,¹³ ingastwakěn de Sang Mahasanta.¹⁴ Sami¹⁵ mungguh ta sirêng singasananira sowang-sowang, mantyanta alěpira tiningalan. Ikang munggweng singasana wetan, ingaranan sang ¹⁶prabu Janggala.¹⁶ Ikang munggweng singasana kulwan, ingarana sang ¹⁷prabu Kadiri.^{17 18}Matangnyan n ingaranan rat wing Janggala Kadiri katěkan ing mangke.¹⁸ Ri sampun ing mahangkana, sami magawya

45a. ya¹ kadaton ta² sira, atingkah kalanganira sowang-sowang, ³uwus patěh pwa³ ingaranan Janggala Kadiri. Dwadi mahangkana samwênak ta sira sanak,^{4 5}kadi satunggal tan ana asor luhur, de nira⁵ samângaděg ratu. ⁶Lana pwa dening buktya mwang tanayan tani, mwang naranirâtah. Pinaratri de Sang Maharaja Erlanggya, samênak de nira mrabwani,⁶ ya tikang wěkasan umiděpakěn pisuna ning nitinira.⁷ Sang natêng Kadiri dady abangun yuda, lurugěn si rakanira Sang natêng Janggala, dera Sang Natêng Kadiri. ⁸Tan dwadan⁸ pwa sira wajendra, lumurugeng Janggala. Ruměnga ta⁹ sira Sang Natêng Janggala, yan sira linurug dya Sang Natêng Kadintěn. Manangkil ta sirêng¹⁰ bra(ra)manira, matur ta sirêng Sang Prabu¹¹ Tuwa. Něhěr aturira, “Bra Bapa-¹²

45b. ji Patik Aji ¹maturêng paduka Batara,^{1 2}Patik Aji² linurug, de ranak Patik Aji, eng Kadintěn”. Mwajar ta³ Sang Prabu Erlanggya, “Ih angapeki kalinganya mangkana. Away ta kitage lumawan. Ng(hu)lun lagy akon⁴ mareng Kadiri, pamulih juga kitêng⁵ Janggala duhun”. Amwit⁶ pwa Sang natêng Janggala mantuk, sigra praptêng Janggala sira⁷ sampun. ⁸Tan dwa⁸ mintar totusanira⁹ sang prabu Tuwa marêng Kadintěn, sumayuteng ¹⁰Sang Natêng¹⁰ Kadiri, sumapiheng yudanira. Tan ingiděp (p)wa ya de Sang Natêng Kadintěn, lumurug jugêki ugranira marêng Janggala. Asrang ta swara nikeng taběh-taběhan, pěreret, ¹¹surun, gěndang,¹¹ gong gěnding, humung, abarng tan paparungwan, awor lan pangrik ing aswa, liman, mwang krěbět ning tung-

46a. gul, lampah ning udana¹ umiku sěsěk s[y]u[h]pěnuh,² lwir^{3 4}jalanidy angalih.⁴ Sira sang eng Janggala mwalih sampun sira adan rěksa, amapagêng ⁵wajendranira sang natêng⁵ Kadiri. Sěsěk supěnuh kweh ning wadwanira, umung swara nikeng taběh-taběhan, dening sañjata n umilag kadi Guntur wuhu⁶ datang. Ikang cucuk sama⁷ sampun apagut, ramyânglongi linwangan. Tan samanêka,^{8 9}wacikaněn sang prabu Erlanggya,⁹ ewěh de nira rumasêng twas, I rehira tatan kêděp. Tan ¹⁰dwa umatur¹⁰ ta sirêng Sang¹¹ Yogîswara, makwan sumapiheng yuda. Saksana¹² lumampah ta sang¹³ Mahasanta, jumujugeng natêng Kadintěn sigra datang pwa surêngkana, panggih ta Sang natêng Kadiri sědang¹⁴ alunggw ing patani, tinangkil pw¹⁵ [ni]dening wadwanirâtah.¹⁶ Umulat pwa¹⁷ sira yan Sang Yogîswara datang,

46b. tumurun ta Sang natêng Kadiri ¹ sakêng salě, těhěr¹ atur sambah eng jang² Sang Munîswara,³ sumapêng⁴ sang krěta mambagyakěn. ⁵Tan dwa⁵ mwandika pwa⁶ Sang Nibrata, “Asuruda nghulun ri pambagenta nata putu. Dwaning nghulun para ngke,⁷ sumapiheng yudanta. Ng(h)ulun rumiriha amarwa ampiyan iking Jawa dipa ngke. Iděpěn nghulun putu, yan Sang Nata tan pahiděpa sareh ninghulun, dan tibanya kita upata, yan kita arěbuteng sanakta muwah”. Mwajar ta Sang natêng Kadintěn, “Punapa ta pukulun ⁸raputu lěbu talampakanira⁸ Sang Mahamuni, tan aděpa ⁹sy andikanira⁹ Sang Mahasatwika?” Mangling pwa Sang Wascita, “Kitêki putu prabu,¹⁰ kamayangan si yan uwus eděp kita sawuwus inghulun. Lah¹¹ pakari kita ngke¹² putu. Nghulun mangkateng Janggala, sumapiheng yudanira ki¹³ putu natêng Janggala.

47a. Nghulun manibakna upata,¹ eng sang nata ng Janggala”. Saksana² lumampah kesah³ ta Sang Mahamuni Baradah, mareng Janggala wiprayanira.⁴ Tan dwa ⁵nieng hawan laku sang Nibrata,⁵ sigra pwa datang sirêng⁶ bramilêng Janggala, (panggih ta) sira tinangkil dening wadwaniratah.⁷ Umulat pwa sira yan Sang Yogîswara datang, tumurun ta Sang Natêng⁸ Janggala sakêng⁹ palinggihanira, ¹⁰těhěr angaturakěn sambah pangabakti,¹⁰ ri jang Sang Wascita. ¹¹Mangling ta Sang (Bu)pati Jang(gala,”Baha)gya Sang Munîswara.¹¹ Punapa sadya lěbu talampakanira, matangnya ¹²datangêng raputunira,¹² samâlinggih ta pukulun Sang Munîndra?” Saksanâlinggih ta sira Sang Yogîswara, kalih ¹³yan sira¹³ pu(tunira. Mawacana Sang Wicak)s(a)na, “Sadya mami marêng putu ning pukulun¹⁴ Sang Prabu, ng(h)ulun sumapiheng yudanta. Inguni ng(h)ulun sakêng antěntêng¹⁵ Kadintěn, sumapiheng yudanike. Nghulun amurwha upětinta eng Jawadipa ngkene těkaning ta)-

47b. nayan tani kabeh, lyan kang kahaturêng ramanta anakinghulun. Ng(h)ulun mangkya¹ umaturêng² ri kita masanak, ³nimita ning tan ana rěbatěnira.³ Iděpěn nghulun putu. Sama kitêki dak tiba(ni supata yan kita bělah) muwa(h)⁴ hělěm.⁵ Away ta kita⁶ aki⁷ putu eděpan ing wadul-wadulan pisuna. Away tan pagaman-gamanta⁸ wěksa, kita⁹ Sang Nata”. ¹⁰Umatur pwa Sang natêng Janggala ri jang¹⁰ Sang Mahamu(ni), “Punapêki pukulun putunira¹¹ lěbu talampakanira, tan umid(ě)pa ring andikanira¹² Sang Munîswara, apan umuhutakěn ring rahajěng dahat Sang Jiwatma?”¹³ Sampunika mahangkana, ya tika¹⁴ samângundurakěn nara (wadwanira) sowang-sowang, Sang¹⁵ natêng Kadiri mwang Sang natêng Janggala. Ya ta ¹⁶ dinum ikang ¹⁷tanayan tani¹⁷ kabeh¹⁸ dya¹⁹ Sang Munîswara, ²⁰mwang desa-desa, ²¹sameling ing ampyanira sowing-sowang, mwang sama sinungan Ma-

48a. nusasana²¹, ¹makadi Rajapurana, pinaka pangěnan ikang tanayan tani, nimita ning tancu maroko ikang ampyanya.¹ Sama krěta pwa sira kabeh ²kadi nara sasiki muwah, natêng Janggala mwang natêng Kadiri, patěh asukan-sukan anang nagaranira. Uwus pwa sira patěh kalih dening panidikaranira Sang Munîndra, ya tika² mantuk ta Sang Yogîswara, marêng nagaranira Bagawan³ Sri Erlanggya. Panggih ta⁴ Sang Prabu sědang⁵ tinangkil, umulat pwa sang nata yan Sang Yogîswara⁶ datang. ⁷Tumurun ta sira sakêng salě, mwang lu(ng)sur basahan, těhěr⁷ umusapi jang Sang Munîswara lěbu⁸ enahakna ng wunwunan.⁹ Mawacana ta Sang Munîndra,¹⁰ “Uwus ulun aku sumapiheng yuda ny anakta, ¹¹mwang adum ampyanika¹¹ sowang-sowang,¹² pada ¹³elinga tanayanta nika tan sělang coroko. Makadîngong tibani upata, yan silih corokana hampiyan.¹³ Samamintuhu ta putranta.

48b. Kady anaku¹ mangke ²pwa ni² kaptin inghulun, pranaja ning³ Ken⁴ Apatih, Patih eng Janggala. Tosining Ken Kanuruhanira, apatih eng Kadiri. Iku ta den⁵ aywânârěbuta, den arata⁶ pwa ya⁷ denyânggagading, sama dan⁸ tibanyôpata.⁹ Matangnyan nghulun mawuwus¹⁰ mahangkana, i reha nikang Apatih mwang Ken¹¹ Kanuruhanira, samahyun asurud ayuwa. Sama mil wing jang¹² anakinghulun sang prabu, tumaki-taki Sang Hyang Darma”. Umwatur pwa¹³ sang natêng katwangira, “Om,¹⁴ singgih dahat pukulun sama sang Yogîswara, mangke pwa¹⁵ pukulun Pun Apatih mwang Pun Kanuruhan, mahyun umikuwa lampah sang Satwika, sumurud ayuwa tumaki-teki eng Sang Hyang¹⁶ Darma, amalampah nugraheng nguyah arěngan.¹⁷ Kunang kapti ning ¹⁸lěbu talampakanira^{18 19}manggyaha madya.¹⁹ Ikang sasantěn²⁰ patang iwu, kang kahatureng jang Sang Mahamuni”. Mangling pwa Sang Nibrata, “E ya²¹ dahat

49a. kaptinêki Ken Apatih mwang Ken Kanuruhan, dene mahyun tumuta ri salampah¹ anakinghulun Sang Prabu, ri² duka nastapanta.³ E lah dandani away sowe. Nghulun mahyun umantukeng asrama”. Saksana dinandanan sasari, mwang puspa ⁴dupa dipa damar.⁴ Sama sangkep tekang saji-saji, sêsi nikang ⁵lawanâdri. Tan dwa umuncarakna mantrâksara pwa sira, umwang tikang ginda-gindi sangka.⁵ Ya ⁶ta siněděpan ta sira⁶ Ken Apatih kalawan⁷ Ken Kanuruhan. Ry uwusira siněděpan pwa ya kalih, winarah-warah ta sirêng Sang Hyang Darma ⁸mwang niti rahayu. Tělas tingkeng pasuk wětu ning sarat, mwang ikang sakatwan. Sows ning karya Ken Apatih mwang Kanuruhan⁸ magawyâyu.⁹ Mangling¹⁰ ta sang Yogîswara¹¹ ring ¹²Sang Naradipa, “E anaku Sang Bupati, ayunâmwit¹² ramanta umoliheng srama. Warah-warah denta Ken Apatih mwang ken Kanuruhan”. Atur sambahta Sang Natêng¹³ katwaganira,

49b. sarwy usap¹ lěbu ²kang anang² talampakan aryi³ Sang Mahapraj(ñ)a,⁴ Enahakna ng wunwunan⁵ de Sang Nata Erlanggya. Saksanômilag⁶ pwa Sang KSali, kunang Sang Apatih mwang Ken⁷ Kanuruhan, mahyun umikuheng jang Sang Biksuka. Tan sinung dya Sang Santatma, samângaturakěn⁸ sambah pangabakti ta sira, sarwa musap talampakan ing pada⁹ Sang Yati. Kesah ¹⁰ta sira sakeng nagara,¹⁰ enak pwa laku sang ¹¹satyânglila-lilângga.¹¹ Tan ¹²lingěn pwa sirêng¹² awan, sigra datang ta sirêng asramanira rikanang ¹³Buh Citra Sěmasana ngka. Panggih ta putrinira sědang amahjěng gělung lukar. Tan dwa kagyat¹³ mwajar ta Sang Wedawati, “E lěbu talampakanira kapweng ¹⁴ni sira¹⁴ datang”. Těhěr¹⁵ tumurun alus mwang lungsur¹⁶ ken Sang ¹⁷Wedawati, atur¹⁷ sambah aměkul ¹⁸jang Sang Watma.¹⁸ Mwandika ta Sang Krěpanu, “Datang nghulun ibu, malama nghulun umahyun mantukeng asrama, durung uwus juge

50a. ni¹ karya ninghulun. Mangke pwa² uwus karya ninghulun, matangnyan mami³ mantukeng asrama”. Mwajar ta Sang Wedawati muwah, ⁴”Pukulun Sang Jatiwara,⁴ ing kapan punika ta pukulun lěbu talampakanira maktaha? Kady agya ⁵ těměn ranak Sang Jiwatma tumutureng ibuninghulun.⁵ Mangling pwa Sang Satwika, “Kalinganyê kitâtmajaninghulun ibu, agya kitâhyun lěpasa. Lah mangkya juga nghulun lagy awěkasêng si Wěksirsa”. Kagyat datang⁶ asiděkung mangastuti Si Wěksirsa kalawan Pun⁷ Mahisawadana. Něhěr⁸ aturnyêng Sang Munîndra, “Lěbu talampakanira pukulunne nggyâyun moktaha, Pun Wěksirsa mwang⁹ Mahisawadana mahyun ¹⁰pukulun tumuta¹⁰ lěpas. Mangling ta Sang Jiwatma, “Tan kawasa kita Wěksirsa, Mahisa(wada)na, parěnga lawan nghulun. Manih ¹¹tri warsa¹¹ n ekas¹² pwa surupanta, padê kitapanggihenghulun hělěm,¹³ pakari juge kita ngke”.¹⁴

50b. Ry uwusira kantěn¹ mangling,² saksana moktah Sang Pranopandya, parěng kalih³ putrinira Sang Wedawati, moksa⁴ namu-namu mur ilang pwa sira. ⁵Ri sampunira ⁶moktah Sang Djaya Baradah,⁶ sama mur ta sira, suka tan pabalik duhkě. Tan tumoliheng deha muwah. Sowus tan ana ning ling siro Mpu Baradah, ya têng asraměng Sěmasana, ingaran pwa ing Murare ngaran, ⁷katěkan ing mangke.⁷ Tan gostiněnyêka. Dwaniněn⁸ putrnira, kang ⁹kantun anang Lěmah Tulis, siro Mpu Yajñaswara⁹ puspata.¹⁰ Sira ta mangalap atah sêsa nikang asramêng Sěmasana ngka, mwang sawayo kabeh, lyan lipyakarâtah,¹¹ makadi hema¹² mwang nawaratna, pari děmi¹³ kalawan nara¹⁴ kabeh, mwang kěbo sapi. Ika ta inalap nira dera¹⁵ Mpu Yajñaswara, winawanirêng¹⁶ Lěmah Tulis. Ikang kinantunakěn, ¹⁷kang jaga¹⁷ sangune Si Wěksirsa mwang¹⁸ Si Mahisawadana, atung-

51a. gw asramêng Sěmasana ngka. Matangnyan asramêng Uwih Citra pinakapangaskaran, apan tus-tusanira Sang Yogîswara Baradah. Kabuhjanggan Dibyâdi¹ Anget. Tus tumus² kang eng Rupit, sisya de Sang Mahamuni Baradah, matangyan ikang ing Rupit, pinakapangaskaran muwah, ³katěkan ing mangke.³ //o// Iti katatwanira sira Sri Mpu Baradah, duk anêng Sěmasanêng Lěmah Tulis. ⁴Samapta tělas sinurat ring Sěmadri Camara, umahyun angilen angungkuli wwe Arung, ana guwa ngka. Isaka ¹⁴⁶². Masa titi, amacapmika, suklapaksa, kadasi, warasapta, su wepañca, ma, astawara, sri, sadwara, wu, triwara, dwa, nawara, gi, caturwara, la, kulawu ning kawi wuku, pratiti, sadayatana. Samangke kahuwusan ing Sang⁴

51b. ¹Hyang lipyakara sinurat. Santosakna de sang sudy anggangsala ning aksara, durlikita kirang lěwih. Apuraněn pya sarwiprah tingkeng ubraya sastra, dening anwan paksa kumawruh tumědunêng tatwa, iděpěn anělang tan pantuk. //o// Om Sri Saraswati sidi rastu rastu astu //o// Om dirgayusa (sa)ng anyurat karuhun¹ sang madrěbyakěn pustaka rastu sidi //o//